یلدا(همان میلاد به معنای زایش) زادروز یا تولد است که از آن زبان سامی وارد پارسی شده است. باید دانست که هنوز در بسیاری از نقاط ایران مخصوصاً در جنوب و جنوب خاوری برای نامیدن بلندترین شب سال، به جای شب یلدا از واژه مرکب شب چله استفاده می شود.
آمد بهار وسبزه گل شد به کام یـــــاران
فصل خزان تمام شد آمد چوبرف وباران
شد آســـمان چــوزیبــا ازابـر پاره پـــاره
یــلدا رسیدوآمد فصل نشست بــــــاران
دیگر همه درختان رفتند به خواب راحت
بلبل دگر،نـخواند جا کرده در چــــــناران
دهقــان سالخورده دانی چنـــان بــلرزد
نفتــش تمام کرده اومانده سـوگـواران
آن پیرزن که در،ده بی رختخواب مـانده
کرده کلک به خانه تاکی شود بــــــهاران
بعضی به خواب راحت در قصر در پرقو
بعضی،برروی کارتن خوابیده درمــزاران
پوشیده کوه صحرا پیراهـن سفیـــدی
تا کی شود روانـه آبی زکــوهســاران
بــرادران بکشتند ایـرج چوسهل وآسان
سـلم است دشـمن او تورم زنابـکاران
هرلحظه هم چنین است گر باورت نه این است
یوسف که خودشنیدی ازدست آن براران
هرکس رسد به جایی دشمن براوفزون شد
باشد حـسود نادان دراین جهان فراوان
دراین زمان جمالی کس را ندید یاری
خوب بـــد زمانه اودیده روزگــــــاران
مجیـــــــدجمـــــــــــالے
ایرانیان نزدیک به چند هزار سال است که شب یلدا آخرین شب پاییز را که درازترین و تاریکترین شب در طول سال است تا سپیده دم بیدار میمانند و در کنار یکدیگر خود را سرگرم میدارند تا اندوه
غیبت خورشید و تاریکی و سردی روحیه آنان را تضعیف نکند و با به روشنایی گراییدن آسمان به رخت خواب روند و لختی بیاسایند.
مردم خوزستان تا سحر انتظار میکشند تا از قارون افسانهای استقبال کنند. قارون در لباس هیزمشکن برای خانوادههای فقیر تکههای چوب میآورد. این چوبها به طلا تبدیل میشوند و برای آن خانواده، ثروت و برکت به همراه میآورند. به خانه بزرگترها رفته و دور هم جمع شده و شب را به شوخی و خنده می گذرانند. آجیل، هندوانه، انار، شیرینی و خرما و لبو وآش وشیرینیهای مختلف از جمله خوراکیهای این آیین کهن است
فال حافظ و خاطره گویی بزرگترها در کنار بخاری هایی که جایگزین کرسی های قدیم شده اند نیز از دیگر رسوم شهروندان هندیجان وبندرماهشهر در شب یلدا است.
شاهنامه خوانی و شعرخوانی و شکستن فندق در شب یلدا از دیگر آیین های طولانی ترین شب سال است
شب نشینی یکی از سنتهای ایرانی است که ریشه در آیین و فرهنگ این سرزمین دارد.
شبنشینیها گاه به بهانه یک مناسبت همچون شب یلدا و نوروز و دیگر عیدهای ملی و مذهبی برگزار میشد و گاه بی مناسبت اهالی خانه هوای دیدار دوستان و آشنایان خود را میکردند و شبی را دورهم جمع میشدند، گل میگفتند و گل میشنیدند و دست آخر با یک دل پر از خاطرههای شیرین و شنیدنی به خانه باز می گشتند
شبنشینیهای قدیم، یک مهمانی ساده و غیرتشریفاتی بود. آن هم در منزل میزبانی که همیشه آمادگی پذیرایی ساده از مهمانش را داشت آن موقعها، هنوز تلویزیون یک کالای لوکس به شمار میآمد نه یک عضو خانواده مثل امروز. صد البته آن موقع خبری هم از رایانه و شبکههای اجتماعی مجازی نبود، همه روبهروی هم مینشستیم و یکی از آن میان سخنهای نغز میگفت، گاهی یکی تفالی به حافظ میزد و زمانی نیز قصهای از شاهنامه میخواند، سخن از معامله ملک و ماشین نبود، اگر کسی گرفتاری برایش پیش میآمد، در خلال همین شبنشینیها و رفت و آمدهای دوستان و آشنایان گره از مشکلاتش گشوده میشد.
شبنشینیهای قدیم، یک مهمانی ساده و غیرتشریفاتی بود. آن هم در منزل میزبانی که همیشه آمادگی پذیرایی ساده از مهمانش را داشت و از حضور سرزده او ناراحت نمیشد.
شبنشینی متعلق به دورانی است که مردم در طول روز کار میکردند و شبها فارغ از دغدغه فردا دورهم مینشستند و به نوعی همگام با طبیعت ساعت زندگی خود را تنظیم میکردند. جالب این که این هماهنگی با طبیعت بسته به فصل سال نیز متغیر بود مثلا شبهای زمستان شبنشینیها به واسطه طولانیبودن شب اوج میگرفت.
حالا اما چند شغله شدن افراد خانواده، ساعت طبیعی زندگی را هم دچار اختلال کرده است؛ پای تجملات به زندگی همه مردم باز شده و تکنولوژیهای روز و بویژه رایانه در بهترین نقطه خانه جا خوش کرده است.
با وجود این، میتوان برای سنت مهمانی و شبنشینی مزیتهای زیادی همچون به جای آوردن صلهرحم، همدلی و همکاری در مواقع بروز مشکل، مشارکت در شادی و تقویت روابط اجتماعی برشمرد.
شاید رسالت یلدا همین باشد که یادمان نرود چقدر محتاج دقیقه هاییم برای عشق ورزیدن های از یاد رفته در روزگار سرد آهنی.
دیدگاه نیوز را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید | |||||||
فاطمه جمالی، خبرنگار دیدگاه نیوز در شهرستان بندر ماهشهر است. وی بیش از ۱۰ سال سابقه فعالیت خبری در حوزه های سیاسی، اقتصادی، حقوقی و . . . را داراست.
دیدگاهتان را بنویسید