×
آخرین اخبار

ایران در ۱ قرن اخیر / از سقوط قاجاریه تا دلار ۳۰ هزار تومانی

  • کد نوشته: 42832
  • ۱۴۰۰-۰۱-۰۱
  • 1315 بازدید
  • در این ۱۰۰ سالی که گذشت ایران اتفاقات بسیاری را دید و پشت سر گذاشت، از این اتفاقات می توان به موارد زیر اشاره کرد: 
    ایران در ۱ قرن اخیر / از سقوط قاجاریه تا دلار ۳۰ هزار تومانی

    امیر حیدریدیدگاه نیوز / مطلبی که در پیش رو می‌بینید، حاصل تحقیق و گردآوری اتفاقات و رویدادهای یک قرن اخیر از سال ۱۳۰۰ تا ۱۳۹۹ هجری شمسی می باشد که تنظیم و گردآوری این مطلب بیش از ۲ ماه زمان برده است. 

    سده چهاردهم هجری خورشیدی، سده‌ای است که از ۱ فروردین ۱۳۰۱ خورشیدی تا ۲۹ اسفند ۱۴۰۰ (برابر با ۲۰ مارس ۱۹۲۱ تا ۱۹ مارس ۲۰۲۲ میلادی) است و تا کنون در این سده به سر می بردیم. جنگ ایران و عراق و انقلاب اسلامی از مهمترین رویدادهای سده چهارده خورشیدی بود و در طول این سده در ایران سلسله قاجار، سلسله پهلوی و نظام جمهوری اسلامی ایران در راس کار بودند.

    در این ۱۰۰ سالی که گذشت ایران اتفاقات بسیاری را دید و پشت سر گذاشت، از این اتفاقات می توان به موارد زیر اشاره کرد: 

    ۱۳۰۴ – انحلال سلسله قاجاریه و برکناری احمد شاه و تغییر سلطنت از خاندان قاجار به پهلوی و پادشاهی رضا شاه

    دولت عِلّیهٔ ایران یا ممالک محروسه ایران یا ایران قاجاری نام دولتی است که از سال ۱۱۷۵ تا ۱۳۰۴ بر ایران به مدت حدود صد و سی سال فرمان راندند و دودمان قاجار بر آن حاکم بود. بنیان‌گذار این کشور، آقامحمدخان قاجار است. وی پس از فتح قفقازیه و سرکوب کلیه امراء و حکام داخلی در تهران مستقر شد و آن را دارالخلافه نامید.

    آشنایی با تمدن غرب و معاهده‌های مهم موجب آغاز انقلاب مشروطه شد. بعد از انقلاب مشروطه که در زمان مظفرالدین شاه انجام شد، محمدعلی شاه پادشاه بعدی، با آن مخالفت کرد و مجلس را به توپ بست. کشمش‌های داخلی و خارجی موجب ناآرامی در مملکت شد و آخرین پادشاه قاجار، احمدشاه قاجار بود که در سال ۱۳۰۴ برکنار شد و رضاشاه پهلوی شاه ایران شد.

    ۱۳۰۵ – ساخت راه‌آهن سراسری ایران

    راه‌آهن سراسری ایران نام راه‌آهنی است که در دوران رضاشاه ساخته شد و تهران را از طریق بندر شاه (بندرترکمن امروزی) به دریای خزر و از طریق بندر شاهپور (بندر امام خمینی (ره) امروزی) به خلیج فارس متصل می‌کند. در دوران محمدرضاشاه این راه‌آهن گسترش پیدا کرد و تهران را به سمنان، مشهد، قزوین، زنجان، تبریز، اصفهان، یزد و کرمان نیز متصل ساخت.

    خط ‌آهن بر اساس لایحه‌ای که در اسفند ۱۳۰۵ به پیشنهاد نخست‌وزیر وقت در مجلس تصویب گردید ساخته شد. پیش از ساخت این خط، ۲۳۰ کیلومتر خط‌ آهن در دوران قاجار در ایران ساخته شده بود.

    ۱۳۰۹ – تولید و نمایش اولین فیلم سینمای ایران، آبی و رابی

    آبی و رابی نخستین فیلم سینمای ایران با ژانر کمدی است که در سال ۱۳۰۹ توسط اوانس اوهانیانس ساخته شد و در روز جمعه ۱۲ دی ۱۳۰۹، ساعت ۲ بعد از ظهر در سینما مایاک به نمایش درآمد. هزینه ساخت این فیلم ۵۶۰ تومان بود و توانست حدود ۷۰۰۰ تومان سود نصیب تهیه‌کننده کند.

    ۱۳۱۸ – حمایت رضا شاه از نازی‌ها

    پاییز ۱۳۱۵؛ اوضاع اقتصادی کشور رو به وخامت بود و علی‌اکبر داور، وزیر مالیه رضاشاه چاره‌ای پیش‌ روی خود نمی‌دید. بودجه دولت تقریباً دو برابر شده و به یک میلیارد ریال رسیده بود. تعهدات سنگین وزارت مالیه در قبال شرکت‌های دولتی مشکلات زیادی به‌ وجود آورده بود. داور از «یالمار هوراسه گریلی شاخت» اقتصاددان معروف آلمانی دعوت کرد به تهران بیاید. او در بیست‌ونهم آبان‌ماه شاخت را در تهران ملاقات کرد. شاخت پس از بازدید از مؤسسات اقتصادی و بررسی آمار و ارقام و دیدار با امیرخسروی، رئیس بانک ملی ایران نوشت بحران اقتصادی حتمی است و مؤسسات اقتصادی دولتی باید کمتر شود. حالا داور آن چه خود ساخته بود، باید خراب می‌کرد.

    شاخت که بسیاری او را تئوریسین اقتصادی آلمان دوران هیتلر می‌دانستند، الگویی را می‌توانست به ایران پیشنهاد دهد که رضاشاه هم دوست داشته باشد. شاه طرفدار آلمان نازی‌ و هیتلر بود؛ به‌رغم‌ این که او پیشرفت اولیه‌اش را مدیون «ادموند آیرون‌ساید» بود اما نقش انگلیسی‌ها را در ایران نمی‌پسندید و از جایی به بعد دل به آلمان بست؛ تاج شاهی که بر سر نهاد، مستشاران مالی آلمانی را در سال ۱۳۰۵ در ایران پذیرفت. مدتی بعد شرکت خطوط هوایی آلمانی به‌نام یونکرس اجازه فعالیت در ایران یافت تا اولین شرکت هواپیمایی در ایران تأسیس شود.

    با به قدرت رسیدن آدولف هیتلر در آلمان در ژانویه ۱۹۳۳ (۱۳۱۱) روابط تجاری و سیاسی میان دو کشور افزایش بیشتری یافت. نشریه‌ «نامه ایران باستان» آن زمان هیتلر را به ایرانی‌ها چنین معرفی ‌کرد: «یکی از بهترین مردان نامی دنیا، آدولف هیتلر، این مرد دانشمند آریایی‌نژاد… .» از ۱۳۱۵ هر شرکت آلمانی که در ایران تأسیس می‌شد چندین و چند آلمانی متخصص هم وارد ایران می‌شد.

    در این بین دولت ایران معاهده‌ای موسوم به «کامله الوداد» را با آلمان امضا کرد که بر اساس آن مناسبات تجاری میان دو کشور رونق بیشتری گرفت و سهم تجارت ایران و آلمان به ۴۱.۵ درصد رسید. بعدها در اسناد رسمی آلمان مشخص شد ایران آن زمان یگانه منبعی بود که می‌توانست مواد استراتژیکی مانند پشم و پنبه را در اختیار آلمان بگذارد.

    سخنوری، قدرت و قاطعیت هیتلر برای رضاشاه جذاب بود و همیشه استراتژی‌های جنگی و توانمندی‌های ارتش رایش سوم را دنبال می‌کرد. البته این رابطه دوطرفه بود؛ تا جایی که هیتلر در سال ۱۳۱۷ برای رضاشاه پیام تبریک نوروزی فرستاد. تاج‌الملوک همسر رضاشاه در کتاب خاطراتش از سفر به آلمان و ملاقاتی که با هیتلر داشته این گونه می‌نویسد: «موقعی که ما به ملاقات هیتلر رفتیم آقای محتشم السلطنه اسفندیاری هم حضور داشت. هیتلر با من و اشرف و شمس دست داد و از من حال و احوال رضا را پرسید. از طرف سفارت ایران یک مرد جوان به‌عنوان دیلماج حضور داشت که مطالب هیتلر را برای ما و حرف‌های ما را برای هیتلر ترجمه می‌کرد. اگر اشتباه نکنم این مرد جوان جمال‌زاده پسر سید جمال واعظ اصفهانی بود که بعدها نویسنده معروفی شد. ما برای هیتلر چند هدیه برده بودیم که عبارت بود از دو قطعه قالی نفیس ایرانی و مقداری پسته رفسنجان.

    حاج محتشم السلطنه اسفندیاری قالی‌ها را در جلوی پای هیتلر باز کرد و شروع کرد به توضیح دادن. هیتلر خیلی از نقش قالی‌ها و بافت و رنگ آنها خوشش آمد. روی یک قالی که در تبریز بافته شده بود عکس خود هیتلر بود. روی قالی دیگر هم علامت آلمان را که عبارت از صلیب شکسته بود نقش کرده بودند. از مطالب هیتلر دستگیرمان شد که باورش نمی‌شود این تصاویر ظریف را با دست بافته باشند. هیتلر هم متقابلاً سه قطعه عکس خود را امضا کرد و به من و دخترانم داد. دیلماج سفارت گفت: «آقای هیتلر می‌گویند متأسفانه پیشوای آلمان مثل شاه ایران ثروتمند نیست و نمی‌تواند متقابلاً هدیه گرانقیمت به ما بدهد و از این بابت معذرت می‌خواهند!» من این ملاقات را هیچ‌وقت فراموش نکردم و به‌ درخواست رضا ده‌ها بار ریزمطالب آن را برایش تعریف کردم.»

    همچنین در آذر ۱۳۱۶ «بالدورفون شیراخ»، رئیس سازمان جوانان نازی از ایران دیدن کرد و در ملاقاتی که علی‌اصغر حکمت، وزیر فرهنگ وقت برایش ترتیب داده بود، به دیدار رضاشاه رفت.

    دوستی رضاشاه و هیتلر تا شهریور ۱۳۲۰ ادامه داشت. جنگ جهانی دوم که شروع شد ایران اعلام بی‌طرفی کرد ولی متفقین با تماس و یادداشت رسمی و غیر رسمی به ایران اخطار می‌دادند که فعالیت آلمانی‌ها در ایران باید متوقف شود. بالاخره شهریور ۱۳۲۰ نیروهای متفقین وارد ایران شدند و همه چیز تغییر کرد و دوستی رضاشاه با هیتلر هر دو به پایان خط رسیدند.»

    ۱۳۲۰ – اشغال ایران در جنگ جهانی دوم و استعفای رضاشاه از پادشاهی

    پس از آغاز جنگ جهانی دوم در ۹ شهریور ۱۳۱۸ (۱ سپتامبر ۱۹۳۹)، ایران بی‌طرفی خود را اعلام کرد، اما به دلیل گستردگی مرز ایران با اتحاد جماهیر شوروی و درگیری شوروی با آلمان این بی‌طرفی ناپایدار بود. ارتش متفقین به بهانهٔ حضور کارشناسان آلمانی در ایران کشور را اشغال کرد.

    به دنبال اتحاد بریتانیا و شوروی پس از حمله آلمان نازی به شوروی و نیاز شوروی به فرستادن کمک‌های آمریکا و بریتانیا به جبهه‌های نبرد در شوروی، متفقین تصمیم گرفتند از دالان پارسی نیز استفاده شود و به موجب آن نیروهای متفقین در ۲۵ اوت ۱۹۴۱ به ایران حمله کرده و کشور را به اشغال خود درآوردند.

    ۱۳۲۰ – آغاز پادشاهی محمدرضا پهلوی

    محمدرضا پهلوی (۴ آبان ۱۲۹۸ – ۵ مرداد ۱۳۵۹) که به محمدرضاشاه پهلوی و شاه نیز شهرت دارد و تا پیش از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ با عنوان رسمی اعلی‌حضرت همایونی، شاهنشاه آریامهر خطاب می‌شد، دومین و آخرین پادشاه دودمان پهلوی و آخرین پادشاه ایران از ۲۵ شهریور ۱۳۲۰ تا ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ بود. محمدرضاشاه در پی استعفای پدرش رضاشاه پهلوی و با رای مجلس شورای ملی به پیشنهاد محمدعلی فروغی برای حفظ تمامیت ارضی ایران بر اثر هجوم متفقین به پادشاهی رسید و با انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷ برکنار شد.

    حاصل ازدواج رضاشاه و تاج‌الملوک، آیرملو بود. در حالی ‌که ۶ سال داشت، پدرش پادشاه شد و او به ولیعهدی ایران رسید. تحصیلات مقدماتی را در ایران و تحصیلات متوسطه را در سوئیس به پایان رساند و در بازگشت به ایران با درجهٔ ستوان دوم از دانشکده افسری فارغ‌التحصیل شد. در جنگ جهانی دوم و هم‌زمان با اشغال ایران در ۲۲ سالگی به پادشاهی رسید.

    در آغاز، قدرت کمی داشت ولی با پایان اشغال ایران و خروج نیروهای خارجی از کشور، با پشتیبانی آمریکا و با سیاست نخست‌وزیر وقت، قوام السلطنه، به حکومت خودمختار در آذربایجان و کردستان خاتمه داد. هم‌چنین وی زمین‌هایی که پدرش از مالکان آن‌ها گرفته بود را به صاحبان پیشین‌شان بازگرداند.

    ۱۳۲۹ – تصویب قانون ملی‌شدن صنعت نفت و آغاز نهضت ملی‌شدن نفت به رهبری محمد مصدق

    قانون ملی‌شدن صنعت نفت در واقع پیشنهادی بود که به امضای همه اعضای کمیسیون مخصوص نفت در مجلس شورای ملی ایران در ۱۷ اسفند ۱۳۲۹ به مجلس ارائه شد و در ۲۴ اسفند ۱۳۲۹ در مجلس شورای ملی تصویب گردید.

    متن پیشنهاد تصویب شده:

    به‌نام سعادت ملت ایران و به‌منظور کمک به تأمین صلح جهانی، امضاکنندگان ذیل پیشنهاد می‌نماییم که صنعت نفت ایران در تمام مناطق کشور بدون استثناء ملی اعلام شود یعنی تمام عملیات اکتشاف، استخراج و بهره‌برداری در دست دولت قرارگیرد.

    مجلس سنا نیز این پیشنهاد را در ۲۹ اسفند ۱۳۲۹ تصویب کرد و پیشنهاد قانونی شد.

    نهضت ملی‌شدن نفت نامی است که بر دوره اوج‌گیری مبارزات مردم ایران، برای ملی کردن صنعت نفت ایران گذارده شده‌است.

    دوره تاریخی ملی‌شدن صنعت نفت ایران در ۲۹ اسفند ۱۳۲۹ با تصویب قانون ملی شدن نفت به اوج رسید و با کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ پایان گرفت. 

    ۱۳۳۲ – کودتای ۲۸ مرداد و عزل محمد مصدق از نخست‌وزیری

    کودتای ۲۸ مرداد، کودتایی است که با طرح و حمایت مالی و اجرایی سرویس اطلاعات مخفی بریتانیا (اس‌آی‌اس) و آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) و با همراهی ارتش شاهنشاهی ایران و کمک طرفداران محمدرضا پهلوی و پشتیبانی مخالفان محمد مصدق مانند سید ابوالقاسم کاشانی با هدف سرنگونی دولت قانونی محمد مصدق در ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ رخ داد. در آمریکا از آن به نام عملیات آژاکس (به انگلیسی: Operation Ajax) نیز یاد می‌شود.

    کودتای ۲۸ مرداد از بحث برانگیزترین رخدادهای تاریخ معاصر ایران به‌شمار می‌رود و صف‌بندی‌های سیاسی جدی میان طیف‌های مختلف دربارهٔ آن وجود دارد. طرفداران محمدرضا پهلوی، نخست‌وزیر وقت را به نقض قانون اساسی مشروطه متهم و از برکناری او توسط شاه با همراهی ارتش دفاع می‌کنند. آن‌ها نقش دولت‌های خارجی در این رویداد را مردود دانسته و این کودتا را «قیام و رستاخیز ملی» می‌نامند.

    در ۱۹ اوت سال ۱۹۵۳ برابر با ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ خورشیدی توسط کودتایی نظامی با رهبری سرلشکر فضل‌الله زاهدی با درخواست مستقیم بریتانیا و دخالت مستقیم افسران اطلاعاتی آمریکا و نفرات لجستیک سفارت آمریکا و حمایت دولت ایالات متحده آمریکا سرنگون شد. کودتا ضد دولت مصدق پس از آن امکان‌پذیر شد که ابتدا دولت آمریکا طی عملیاتی به نام «عملیات آژاکس» ایران را در آشوب و هرج و مرجی فروبرد که راه را برای سقوط مصدق هموار کرد. در آن زمان دولت آیزنهاور در آمریکا نگران آن بود که این طرح به بیراهه کشیده شود و نیروهای حزب توده با بهره‌جویی از ناامنی قدرت را در دست بگیرند.

    ۱۳۳۵ – تاسیس ساواک

    سازمان اطلاعات و امنیت کشور مشهور با سرنام ساواک، از اسفند سال ۱۳۳۵ تا بهمن ۱۳۵۷ سازمان اصلی امنیت داخلی و اطلاعات خارجی ایران بود که در طی دورانی از جنگ سرد، به مدت ۲۲ سال نبض امنیت داخلی و اطلاعات خارجی ایران را در دست داشت. ساواک در کنار مبارزه با فعالیت‌های جاسوسی و نفوذی خارجی، در سرکوب عناصر ضد نظام سلطنتی فعالیت گسترده‌ای داشت. از میان ۱۱ اداره ساواک، به‌طور مشخص اداره کل سوم ساواک، قدرت و اختیارات بسیاری در توقیف و بازجویی افراد داشت.

    با اوج‌گیری راهپیمایی های انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، محمدرضا شاه دستور انحلال ساواک را داد. ستاد پیشین سازمان اطلاعات و امنیت کشور ساواک در خیابان سلطنت‌آباد تهران بود.

    ۱۳۴۱ – زمین‌لرزه ۱۳۴۱ بوئین‌زهرا

    در حدود ساعت ۱۱ شامگاه ۱۰ شهریور ۱۳۴۱ زمین‌لرزه‌ای شهرستان بوئین‌زهرا را لرزاند. بزرگی این زمین‌لرزه ۷٫۲ ریشتر بود که موجب مرگ بیش از ۱۲ هزار نفر شد. در این زمین‌لرزه بسیاری از آثار و مکان‌های قدیمی و تاریخی شهرستان بویین زهرا از جمله قلعهٔ باستانی رودک از بین رفت.

    بوئین‌زهرا منطقه‌ای لرزه‌خیز است و بر روی گسل ایپک قرار دارد و تاکنون زمین‌لرزه‌های شدیدی را به خود دیده‌است که تلفات بسیاری را بر جای گذاشته‌است. این زمین‌لرزه‌ها عبارتند از:

    زمین‌لرزه سال ۵۵۶ (تلفات نامعلوم)
    زمین‌لرزه ۱۶ فروردین ۱۲۹۲ (به روایتی ۱۲۰۰ فوتی)
    زمین‌لرزه ۱ تیر ۱۳۸۱ (حدود ۲۹۱ فوتی و ۱۵۰۰ زخمی)

    ۱۳۴۱ – انقلاب سفید و آغاز اصلاحات اقتصادی و اجتماعی

    انقلاب سفید یا انقلاب شاه و مردم نام یک سلسله تغییرات اقتصادی و اجتماعی شامل اصول نوزده‌گانه است که در دورهٔ پادشاهی محمدرضا پهلوی و با یاری نخست وزیران وقت علی امینی، اسدالله علم، حسنعلی منصور و امیرعباس هویدا در ایران به تحقق پیوست.

    انقلاب سفید در مرحلهٔ نخست، پیشنهادی شامل شش اصل بود که محمدرضا شاه در کنگرهٔ ملی کشاورزان در تهران در تاریخ ۲۱ دی ۱۳۴۱ خبر اصلاحات و همه‌پرسی را برای پذیرش یا رد آن به کشاورزان و عموم مردم ارائه داد. پس از آن در تاریخ ۶ بهمن ۱۳۴۱ عموم مردم نیز در یک همه‌پرسی سراسری، به اصلاحات رأی مثبت دادند. شاه این اصلاحات را انقلاب سفید نامید زیرا انقلابی مسالمت‌آمیز و بدون خون‌ریزی بود.

    ۱۳۴۲- قیام ۱۵ خرداد

    تظاهرات ۱۵ خرداد، مجموعه وقایعی است که در خرداد ۱۳۴۲ خورشیدی به دنبال بازداشت امام خمینی (ره)، در انتقاد به لایحهٔ انجمن‌های ایالتی و ولایتی و انقلاب سفید رخ داد. تظاهرات در شهرهای تهران و قم علیه دولت اسدالله علم برگزار شد. این تظاهرات به زد و خورد بین مأموران شهربانی و تظاهرکنندگان انجامید. برخی تحلیل‌گران و نیز امام خمینی (ره) معتقدند که قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ نقطه عطفی در آغاز انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷ به‌شمار می‌آید. روز ۱۵ خرداد یکی از تعطیلات رسمی در جمهوری اسلامی ایران است.

    در دی ۱۳۴۱ خورشیدی، اصلاحات اقتصادی – اجتماعی توسط محمدرضا شاه با عنوان «انقلاب سفید» یا «انقلاب شاه و میهن» اعلام و طی یک همه‌پرسی تصویب شد. طرح انقلاب سفید با مخالفت‌هایی از سوی جبهه ملی و همچنین محافل مذهبی روبرو شد.

    یکی از مهم‌ترین مخالفان این طرح‌ها، امام (ره) بود. وی ضمن دوری جستن از طرح موضوعاتی چون اصلاحات ارضی و حق رأی زنان که موضوع اصلی مورد مخالفت دیگر روحانیون بود، به نفوذ بیشتر آمریکا در ایران معترض بود. اعتراضاتی که در خرداد ۱۳۴۲، در شهرهای بزرگ ایران به وقوع پیوست و توسط ارتش سرکوب شد.

    ۱۳۴۶ – تاج‌گذاری محمدرضا پهلوی

    تاجگذاری محمدرضا پهلوی مراسمی بود که در تاریخ ۴ آبان ۱۳۴۶، چهل و هشتمین سال زادروز محمدرضا پهلوی در تالار سلام کاخ گلستان برگزار شد و محمدرضا پهلوی تاجگذاری خود را جشن گرفت و تاج بر سر خود و همسرش فرح دیبا گذاشت.

    به دلیل شرایط سیاسی در ایران اشغال شده پس از اینکه محمدرضا پهلوی ولیعهد ایران در مجلس شورای ملی سوگند پادشاهی خورد و پادشاه ایران شد، با خواست شخص محمدرضا پهلوی مراسم جشن تاجگذاری به آینده محول شده ‌بود.

    ۱۳۵۰ – اعلام رسمی جدایی بحرین از ایران

    جدا شدن بحرین از ایران پس از گذشت سال‌ها اشغالگری آل‌خلیفه و بریتانیا، در روز ۲۲ مرداد ۱۳۵۰ در زمان حکومت محمدرضا شاه پهلوی و با چشم‌پوشی وی از حاکمیت ایران بر منطقه بحرین صورت پذیرفت. در ۲۵ آذر همان سال، با پذیرش عضویتِ بحرین در سازمان ملل متحد، این کشور به عنوان یکصد و بیست و نهمین عضو سازمان ملل متحد به رسمیت شناخته‌شد.

    جزیرهٔ بحرین که از دیرباز جزو ایران بوده، از حدود سال ۱۱۶۰ به اشغال آل‌خلیفه درآمد و در سال ۱۲۷۰ در زمان قاجار تحت سلطهٔ بریتانیا قرار گرفت، اگرچه در طول این سال‌ها بحرین در عمل از حاکمیت ایران خارج شده‌بود، اما ایران هیچگاه حاضر نشد اشغال بحرین را به رسمیت بشناسد.

    اما در فروردین ۱۳۴۹ با توافق دولت ایران و بریتانیا، نظرسنجی استقلال بحرین به جای همه‌پرسی زیر نظر نمایندهٔ دبیرکل سازمان ملل متحد در بحرین برگزار شد. گزارش نماینده که در آن ادعا شد قریب به اتفاق مردم بحرین خواستار استقلالند به تصویب شورای امنیت رسید و ۲۳ مرداد ۱۳۵۰ بحرین در بیانیه‌ای رسمی استقلال خود را اعلام کرد. نمایندهٔ دبیرکل که از ایران و انگلیس اختیار تمام گرفت از برخی قشرهای بحرین نظرخواهی کرده بود که خواهان کدام‌یکند: پیوستن به ایران، تحت حمایت بریتانیا بودن، استقلال.

    تا پیش از کودتای ۱۲۹۹ ایران یازده بار در صدد بازگرداندن بحرین برآمد که به دلیل مخالفت دولت انگلیس ناکام ماند. از آن پس نیز تا سال ۱۳۴۶ هرگز از ادعای حق حاکمیت خود بر بحرین چشم نپوشید. هم‌زمان که بریتانیا اقدام‌های متفاوتی برای افزایش نفوذ خود در جزیره می‌کرد، ایران با اعتراض‌های رسمی و غیررسمی و گاه با اقدام‌های عملی و نامه‌نگاری پاسخ می‌گفت. ایران حتی به سازمان‌های بین‌المللی نیز شکایت کرد که بر اثر اشغال ایران در جنگ جهانی دوم به جایی نرسید. هم‌زمان حکومت آل‌خلیفه با وارد کردن عربهای سنی به بحرین می‌کوشید تا ترکیب جمعیتی را تغییر دهد.

    در زمان محمدرضا شاه دو بار ماجرای بحرین جدی شد: یک بار سر ملی شدن صنعت نفت، یک بار هم در سال ۱۳۳۶ که به تصویب مجلس شورای ملی بحرین استان چهاردهم اعلام شد و در مجلس کرسی خالی برایش در نظر گرفتند، تا حدی در سال ۱۳۴۰ نقشه‌ای برای آزادسازی شبه‌نظامی بحرین در رده‌های پایین‌تر حکومتی مطرح بود که هرگز اجرا نگشت.

    پس از زمستان ۱۳۴۶ که بریتانیا اعلام کرد تصمیم دارد تا سال ۱۳۵۰ از شرق سوئز نیروهایش را خارج کند در صدد برآمد که با تشکیل کشور امارات متصالحه که بحرین هم جزو آن بود جلو بازگشتنش به ایران را بگیرد. در نهایت انگلیسی‌ها با مذاکره‌های پشت‌پرده با شاه موفق شدند او را عقب بنشانند و در ۱۳۴۷ ناگهان نخستین بار در تاریخ کشور شاه اعلام کرد که حاضر است از حاکمیت بحرین چشم‌پوشی کند. سرانجام با هماهنگی ایران و انگلیس کار به دبیرکل سازمان ملل واگذار شد و نمایندهٔ سیاسی وی به جای همه‌پرسی تنها با نظرسنجی سه‌گزینه‌ای از چند قشر مردم بحرین در گزارش خود ادعا کرد که تقریباً همهٔ مردم بحرین خواهان استقلال از کشور ایران و تحت‌الحمایگی انگلیسند. برخی تاریخ‌نگاران این نظرسنجی را محدود به قشرهای نزدیک به حکومت بحرین و بریتانیا خوانده‌اند.

    این گزارش باعث شد تا حزب پان‌ایرانیست دولت را استیضاح کند. فردای استیضاح، شورای امنیت برپایهٔ گزارش سازمان ملل قطعنامهٔ ۲۷۸ را در ۲۱ اردیبهشت ۱۳۴۹ برابر ۱۱ مهٔ ۱۹۷۰ میلادی تصویب کرد. چندی بعد مجلس شورای ملی با ۱۸۷ رای موافق در برابر تنها چهار رای مخالف به دولت رای داد و با تصویب آن در مجلس سنا همه‌چیز به پایان رسید. حاکمان ایران و بحرین برخی مخالفان را در داخل سرکوب کردند. بحرین ۲۳ مرداد ۱۳۵۰ رسماً اعلام استقلال کرد و ساعتی بعد ایران نخستین کشوری بود که این استقلال را پذیرفت.

    انگلیس در ازای بحرین سه جزیرهٔ ایرانی تنب بزرگ و کوچک و ابوموسی را که اشغال نظامی کرده بود، تخلیه و با ورود نمادین نیروهای ایران، به ایران بازگرداند. البته از آن هنگام تاکنون هنوز امارات با ایران بر سر حاکمیت این سه جزیره مناقشه دارد.

    ۱۳۵۷- زمین‌لرزه ۱۳۵۷ طبس

    زمین‌لرزه طبس، زمین‌لرزه‌ای بود به شدت ۷٫۸ ریشتر که در ساعت ۱۹:۳۶ روز ۲۵ شهریور سال ۱۳۵۷، شهر طبس و روستاهای مجاور آن را ویران کرد. این زمین لرزه قدرتمندترین زلزله ای است که تابحال در تاریخ ایران ثبت گردیده کشته‌های این زلزله را بین ۱۵۰۰۰ تا ۲۵۰۰۰ نفر اعلام کرده‌اند. و این در حالی است که به علت شدت تخریب ساختمانها و شدت بالای زلزله بسیاری از اجساد هرگز پیدا نگشتند.

    ۱۳۵۷ – آتش‌سوزی سینما رکس آبادان

    سینما رکس آبادان در شب هنگام ۲۸ مرداد ۱۳۵۷ و در حین نمایش فیلم گوزن‌ها دچار آتش‌سوزی گردید و چند صد نفر به همین دلیل کشته‌شدند. تحقیقات حاکی از عمدی بودن حریق بود. همزمانی این رویداد با  راهپیمایی های انقلاب ۱۳۵۷ و طولانی شدن رسیدگی به آن در سال‌های پس از انقلاب، گمانه‌های مختلفی را پیرامون عاملان این حادثه ایجاد کرد.

    ۱۳۵۷ – وقوع انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ ایران و انحلال سلسلهٔ پهلوی

    انقلاب ۱۳۵۷ یا انقلاب ۱۹۷۹، که به عنوان انقلاب اسلامی نیز شناخته می‌شود، یک دگرگونی بزرگ سیاسی – اجتماعی بود که بین ۱۷ دی ۱۳۵۶ تا ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ معادل ۷ ژانویهٔ ۱۹۷۸ تا ۱۱ فوریهٔ ۱۹۷۹ با مشارکت طبقات مختلف مردم انجام پذیرفت و نظام پادشاهی پهلوی را سرنگون و زمینهٔ روی کار آمدن نظام جمهوری اسلامی ایران به رهبری مرجع تقلید شیعه، سید روح‌الله خمینی (ره) را فراهم کرد. تفکرات و شخصیت‌های اسلامی در این انقلاب حضور برجسته داشتند و امام خمینی (ره) آن را «انقلاب اسلامی» خواند. علاوه بر اسلام‌گرایی، ایدئولوژیهای مختلفی نظیر سوسیالیسم و ناسیونالیسم نیز در انقلاب حضور داشتند.

    در عین حال این انقلاب نخستین انقلابی است که اسلام‌گرایی را در خاورمیانه به پیروزی رساند. این انقلاب آخرین نمونه از انقلاب‌های کلاسیک قرن بیستم بود که با گفتمان‌های قهری، سلبی و آشتی ناپذیر با تکیه بر ایدئولوژی به نتیجه رسید. در این انقلاب حتی بخش مهمی از روشنفکران لائیک و چپ نیز خود را با انقلاب همسو می‌دیدند.

    پس از کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲، محمدرضا شاه به تثبیت قدرت خود پرداخت و طرح‌هایی موسوم به انقلاب سفید که محور اصلی آن را اصلاحات ارضی تشکیل می‌داد، به اجرا گذاشت. اجرای این طرح‌ها و افزایش چند برابری درآمدهای نفتی، موجب توسعه اقتصادی و دگرگونی ساختار اجتماعی ایران و در عین حال افزایش اختلاف طبقاتی و تنش‌های اجتماعی در دهه‌های ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ گشت. شاه با معطوف کردن اقدامات امنیتی و اطلاعاتی خویش بر سرکوب طبقه متوسط جدید و احزاب ملی‌گرا، مارکسیستی و سکولار، خود را در مقابل روحانیون و تفکرات مبارز جدید اسلامی آسیب‌پذیر ساخت. انقلاب سفید و اصلاحات ارضی او و نیز جانبداری وی از دولتهای آمریکا و اسرائیل، با مخالفت روحانیون به ویژه خمینی (ره) روبرو شد.

    در این دوران همچنین شماری سازمانهای چریکی مارکسیست و اسلام‌گرا شکل گرفتند که به مبارزه مسلحانه با رژیم اعتقاد داشتند. نهایتاً با سیاست‌های تنش‌برانگیز حزب دولتی رستاخیز در خصوص بازار و مذهب در اواسط دهه ۱۳۵۰، بازاریان و روحانیون محافظه کار و غیر سیاسی نیز به عنوان دو متحد تاریخی یکدیگر، به صفوف مخالفان پیوستند.

    تنش‌ها و نارضایتی‌های مذکور، با بازتر شدن فضای سیاسی در سال ۱۳۵۶ که به دلیل فشارهای دولت آمریکا و نهادهای مدافع حقوق بشر صورت پذیرفته بود، از پاییز و زمستان همان سال، به صورت راهپیمایی های خیابانی خود را نشان داد. رکود اقتصادی به وقوع اعتصابات گسترده و پیوستن طبقه کارگر به تظاهرات‌ها و در نتیجه فلج شدن اقتصاد کشور انجامید. با پیوستن کارگران و همچنین تهیدستان شهری به تظاهرات‌ها، دامنه اعتراضات از ده‌ها هزار نفر به صدها هزار و حتی میلیون‌ها نفر رسید. سرانجام، روح‌الله خمینی (ره) در ۲۳ دی ماه شورای انقلاب اسلامی ایران را برای راهبری انقلاب تأسیس کرد و روز بعد از آن شاه از کشور خارج شد.

    نهایتاً با خروج شاه و عدم موفقیت دولت نخست‌وزیر ملی‌گرا شاپور بختیار، بازگشت امام به کشور در ۱۲ بهمن، تشکیل دولت موقت ایران به نخست‌وزیری مهدی بازرگان در ۱۵ بهمن و نهایتاً، دو روز نبرد مسلحانه سازمان‌های چریکی و هزاران داوطلب مسلح با گارد شاهنشاهی و اعلام بیطرفی ارتش در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷، انقلاب به پیروزی رسید.

    متعاقب آن، با برگزاری همه‌پرسی در ۱۲ فروردین ۱۳۵۸، نظام «جمهوری اسلامی» جایگزین نظام پیشین گردید. سپس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۵۸ تدوین شد که در آن جمهوری اسلامی به صورت یک حکومت دینی برمبنای ولایت فقیه، برپایهٔ تفسیر خاصی از فقه شیعه، قرار داشت. این قانون با همه‌پرسی به تصویب مردم رسید.

    ۱۳۵۸ – تشکیل رسمی نظام جمهوری اسلامی ایران و نهادهای متعدد وابسته به آن

    نظام جمهوری اسلامی ایران نام حکومت کنونی ایران است که بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران برپایهٔ جمهوریت و اسلام‌گرایی بنا نهاده شده ‌است. جمهوری اسلامی ایران، در پی پیروزی انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷، طی همه‌پرسی مربوطه در روزهای ۱۰ و ۱۱ فروردین ۱۳۵۸ با پرسش «جمهوری اسلامی، آری یا نه؟» با رای ۹۸٫۲٪ درصدی آری، رسمیت پیدا کرد.

    ساختار سیاسی جمهوری اسلامی ایران، شامل مجلس خبرگان رهبری، مقام معظم رهبری، و قوه مجریه، قوه مقننه (مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان) و قوه قضائیه است. همچنین مجمع تشخیص مصلحت نظام و شورای عالی امنیت ملی، شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای عالی فضای مجازی، شوراهای اسلامی شهر و روستا در آن فعالیت می‌کنند. رهبر ایران، فرمانده کل قوا محسوب می‌شود. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۵۸ توسط مجلس خبرگان قانون اساسی در ۱۷۵ اصل نوشته شد.

    ۱۳۵۸ – تسخیر لانه جاسوسی سفارت آمریکا

    تسخیر لانه جاسوسی به دوران ۴۴۴ روزه‌ای از کشمکش های سیاسی – نظامی ایران و آمریکا گفته می‌شود که در تاریخ ۱۳ آبان ۱۳۵۸ با ورود تعدادی از فعالان حوزه دانشجویی موسوم به دانشجویان پیرو خط امام به سفارت آمریکا در تهران آغاز شد و با دستگیری ۶۶ دیپلمات آمریکایی به یکی از عمده‌ترین بحران‌های بین‌المللی تبدیل شد. دستگیری در تاریخ ۳۰ دی ۱۳۵۹ با پذیرش قرارداد الجزایر از سوی دولت‌های ایران و ایالات متحده آمریکا پایان یافت.

    به گزارش بی‌بی‌سی و نیویورک تایمز در دسامبر ۲۰۱۵ اعلام شد که پس از ۳۵ سال کنگره ایالات متحده موفق شده ‌است که قانونی را تصویب نماید که از محل جریمه بانک فرانسوی پاریباس که به علت نقض تحریم‌های ایران، سودان و لیبی حدود ۹ میلیارد دلار جریمه شده بود به هر یک از ۵۳ دیپلماتی که ۴۴۴ روز در تهران بودند حدود ۴ میلیون و چهارصد هزار دلار غرامت پرداخت شود که معادل حدوداً روزی ۱۰ هزار دلار خواهد بود.

    ۱۳۵۹ – درگذشت محمد رضا شاه در مصر

    محمدرضا پهلوی پس از خروج از ایران در ۲۶ دی ۱۳۵۷ به مصر رفت و در اسوان مورد استقبال رسمی انور سادات، رئیس‌جمهور مصر قرار گرفت. سپس از ۲ بهمن مدتی را در مراکش مهمان ملک حسن دوم پادشاه این کشور بود. وی مراکش را ترک کرده و در ۱۰ فروردین ۱۳۵۸ به باهاما رفت که برای مدت موقتی به او روادید گردشگری داده بود.

    تلاش‌های او برای گرفتن پناهندگی سیاسی از انگلستان بی‌نتیجه ماند. با پایان یافتن روادید باهاما، او توانست در ۲۰ خرداد به مکزیک برود. بیماری او در مکزیک هر روز شدت می‌یافت اما او بیماری واقعی خود را از پزشکان مکزیکی پنهان می‌کرد. هرچند پزشک مخصوص او که از پاریس می‌آمد او را تحت شیمی‌درمانی قرار می‌داد، پزشکان مکزیکی او را برای مالاریا درمان می‌کردند.

    با شدت یافتن بیماری، بر خلاف میل دولتمردان آمریکا او توانست اجازه ورود به آمریکا بیابد. او در ۳۰ مهر به آمریکا رفت و برای درمان پزشکی در بیمارستان نیویورک بستری شد. وی همچنین چند بار مجبور شد به صورت پنهانی به مرکز سرطان مموریال اسلون-کترینگ برود. محمدرضا پهلوی پس از خروج از بیمارستان نخست در ۱۱ آذر به مرکز پزشکی ویلفورد هال در پایگاه نیروی هوایی لاکلند در تگزاس، سپس در ۲۴ آذر به پاناماپ و در ۳ فروردین ۱۳۵۹ به مصر رفت و دستِ‌آخر انور سادات به او پناهندگی داد.

    مدت کوتاهی پس از ورود وی به مصر، پزشکان معالج طحال او را خارج کردند. سرطان او در وضع پیشرفته‌ای بود و پایان کار وی نزدیک بود. سرانجام در ساعت ۹:۴۵ دقیقه روز ۵ مرداد ۱۳۵۹ خورشیدی، محمدرضا پهلوی در ۶۰ سالگی در قاهره درگذشت. سید طالب رفاعی، روحانی شیعه عراقی و از مؤسسان حزب الدعوه عراق بر او نماز گزارد. پیکر وی پس از تشییع رسمی دولت مصر، در مسجد الرفاعی قاهره خاکسپاری شد و در آن مسجد به امانت گذاشته شد.

    محمدرضا شاه در وصیت‌نامه خود خواسته بود تا در خاک ایران دفن شود.

    ۱۳۵۹ – آغاز جنگ ایران و عراق

    جنگ ایران و عراق یا جنگ هشت‌ساله که با نام جنگ تحمیلی و دفاع مقدس نیز شناخته می‌شود و در بسیاری از منابع عربی و بعضی منابع غربی از آن با عنوان جنگ اول خلیج یاد شده است و در زمان صدام حسین در عراق با نام قادسیهٔ صدام از ان یاد می‌شد، طولانی‌ترین جنگ متعارف در قرن بیستم میلادی و دومین جنگ طولانی این قرن پس از جنگ ویتنام بود که نزدیک به هشت سال به طول انجامید.

    جنگ به صورت رسمی در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ برابر ۲۲ سپتامبر ۱۹۸۰ آغاز شد. در این روز درگیری‌های پراکنده مرزی دو کشور با یورش هم‌زمان نیروی هوایی عراق به ده فرودگاه نظامی و غیرنظامی ایران و تهاجم نیروی زمینی عراق در تمام مرزها به یک جنگ تمام عیار تبدیل شد، هرچند مقامات عراقی معتقد بودند که جنگ از ۱۳ شهریور ۱۳۵۹ برابر با ۴ سپتامبر ۱۹۸۰ با حملات توپخانه‌ای ایران به شهرهای مرزی عراق آغاز شده‌است.

    این جنگ در نهایت پس از حدود ۸ سال در مرداد ۱۳۶۷ با قبول آتش‌بس از سوی دو طرف و پس از به جا گذاشتن یک میلیون نفر تلفات و ۱۱۹۰ میلیارد دلار خسارات به دو کشور خاتمه یافت. مبادلهٔ اسیران جنگی بین دو کشور از سال ۱۳۶۹ آغاز شد. ایران آخرین گروه از اسرای جنگی عراقی را در سال ۱۳۸۱ به عراق تحویل داد.

    ۱۳۶۰ – بمب‌گذاری در دفتر حزب جمهوری اسلامی

    انفجار در دفتر حزب جمهوری اسلامی حادثه بمب گذاری در دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی ایران است که در ۷ تیر ۱۳۶۰ منجر به شهادت هفتاد و پنج نفر از اعضای این حزب شد. این انفجار در ساعت ۲۰:۳۰ در دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی ایران در سالن اجتماعات حزب واقع در سرچشمه تهران در جلسه ای که برای بررسی انتخابات ریاست جمهوری آینده برگزار می شد، رخ داده و منجر به شهادت اعضای حزب جمهوری اسلامی که در مجلس شورای اسلامی و هیئت دولت عضویت داشتند، شد. در این حادثه سید محمد حسینی بهشتی رئیس دیوان عالی کشور و دبیر کل حزب از جمله شهیدان بود.

    ۱۳۶۰ – انفجار در دفتر نخست‌وزیری جمهوری اسلامی ایران

    انفجار در دفتر نخست‌وزیری جمهوری اسلامی ایران یک واقعه تروریستی بود که در تاریخ ۸ شهریور ۱۳۶۰ ساعت ۳ عصر در تهران در خیابان پاستور و در طی برگزاری جلسه شورای عالی امنیت ملی کشور با حضور رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر وقت صورت گرفت. در این اتفاق محمد علی رجایی رئیس‌جمهور و محمدجواد باهنر نخست‌وزیر (در اثر انفجار)، عبدالحسین دفتریان مدیرکل مالی اداری نخست‌وزیری (در اثر خفگی در آسانسور) و یک عابر در بیرون ساختمان به شهادت رسیدند. ۶ روز پس از این واقعه هوشنگ وحید دستجردی رئیس وقت شهربانی ایران که در جلسه حضور داشت نیز در اثر شدت جراحات ناشی از سوختگی درگذشت.

    خسرو تهرانی مسئول اطلاعات نخست‌وزیری، سرهنگ موسی نامجو وزیر دفاع، یوسف کلاهدوز مسوول سپاه پاسداران، سرتیپ شرف‌خواه معاون نیروی زمینی، سرهنگ اخیانی معاون ژاندارمری و سرهنگ کتیبه رئیس اداره دوم ارتش نیز در این نشست حضور داشتند که همگی با جراحاتی از این حادثه جان به در بردند.

    ۱۳۶۰ – سقوط هواپیمای سی-۱۳۰

    پرواز هرکولس سی-۱۳۰ نیروی هوایی ارتش ایران ۱۳۶۰ از اهواز به مقصد تهران، در تاریخ ۷ مهرماه ۱۳۶۰ در نزدیکی تهران سقوط کرد و از ۱۰۰ سرنشین آن تنها ۲۲ نفر (۱۸ مسافر و ۴ کادر پروازی) زنده ماندند. گروهی از برجسته‌ترین فرماندهان جنگ ایران و عراق در این حادثه به شهادت رسیدند. در پی موفقیت عملیات ثامن‌الائمه، فرماندهان نظامی برای ارائه گزارش این عملیات به فرمانده کل نیروهای مسلح عازم تهران شدند اما سقوط هواپیمای سی-۱۳۰ ارتش در منطقه کهریزک تهران، منجر به شهادت ولی‌الله فلاحی، جواد فکوری، سید موسی نامجو، یوسف کلاهدوز و محمد جهان‌آرا شد.

    اهمیت سرنشینان پرواز یادشده تا جایی بود که ستاد مشترک ارتش، نیروی هوایی ارتش و وزارت دفاع در یک روز با خلأ فرماندهان خود مواجه شدند. این رخداد باعث تغییر یافتن معادلات جنگ شده و طرح عملیات آزادسازی خرمشهر نیز به ۸ ماه بعد از آن موکول شد. برخی کارشناسان معتقدند این سقوط، خرابکاری بوده و در ادامهٔ ترورهای تابستان سال ۱۳۶۰ قرار داشت.

    ۱۳۶۱ – آزادسازی خرمشهر

    آزادسازی خرمشهر از اهداف اصلی عملیات بیت‌المقدس در خلال جنگ ایران و عراق بود، که توسط ارتش جمهوری اسلامی ایران (به فرماندهی شهید علی صیاد شیرازی) و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (به فرماندهی سردار محسن رضایی) انجام گرفت. بعد از این نبرد، شهر خرمشهر پس از ۵۷۶ روز اشغال توسط نیروهای ارتش عراق، در روز سوم خرداد سال ۱۳۶۱ توسط نیروهای مسلح ایران بازپس گرفته شد.

    فتح خرمشهر بازتاب جهانی داشت و عراق با از دست دادن خرمشهر، از نظر سیاسی تکیه‌گاهش را برای مذاکره از دست داد. این نبرد از لحاظ نظامی، به‌عنوان نقطهٔ عطفی در تاریخ جنگ ایران و عراق شناخته می‌شود. شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ روز ۳ خرداد را به عنوان؛ روز مقاومت، ایثار و پیروزی در تقویم رسمی ایران نام‌گذاری کرده‌است.

    ۱۳۶۷ – پایان جنگ ایران و عراق و صدور قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت

    قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت یکی از قطعنامه‌های شورای امنیت است که در ٢۹ تیر ۱۳۶۶، برای پایان دادن به جنگ ایران و عراق صادر شد. این قطعنامه از نظر کمی و تعداد واژه‌های به کار گرفته شده مفصل‌ترین و از نظر محتوا اساسی‌ترین و از نظر ضمانت اجرایی قوی‌ترین قطعنامه شورای امنیت در مورد این جنگ بوده‌است.

    این قطعنامه بلافاصله از سوی عراق پذیرفته شد، ولی دو روز مانده به سالروز صدور آن در ۲۷ تیر ۱۳۶۷ از سوی ایران پذیرفته شد و امام خمینی (ره) در ۲۹ تیر ۱۳۶۷ پیامی دربارهٔ پذیرش قطعنامه منتشر کرد که به «نوشیدن جام زهر» معروف شد. پذیرش این قطعنامه هرچند به معنای پذیرش آتش‌بس از سوی ایران بود، ولی عراق به حملات خود ادامه داد و مجدداً داخل خاک ایران شد تا نقاط مهمی از جمله خرمشهر را به دست بیاورد تا با وضع بهتری در مذاکرات حضور داشته باشد، اما موفقیتی بدست نیاورد و نهایتاً جنگ در ۲۹ مرداد ۱۳۶۷ پایان یافت.

    ۱۳۶۷ – پرواز شماره ۶۵۵ ایران ایر

    پرواز مسافربری شماره ۶۵۵ شرکت هواپیمایی ایران ایر با شناسه «IR655» از تهران به مقصد دوبی در تاریخ ۱۲ تیر ۱۳۶۷ پس از توقف بین راهی در بندرعباس به سمت دوبی در حرکت بود که با شلیک یک موشک ریم-۶۶ استاندارد از ناو یو اس‌اس وینسنس متعلق به نیروی دریایی آمریکا در ارتفاع ۱۲ هزار پایی بر فراز خلیج فارس منهدم شد و تمامی ۲۹۰ سرنشین آن که شامل ۴۶ مسافر غیر ایرانی و ۶۶ کودک (زیر ۱۳ سال) بودند، شهید شدند.

    دولت آمریکا مبلغ ۱۳۱/۸ میلیون دلار در توافقی به دولت ایران پرداخت کرد که شامل ۶۱/۸ میلیون دلار برای بازماندگان ۲۴۸ نفر ایرانی در حادثه بوده‌است. هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) در پروازهای جمعه خود در مسیر تهران به دوبی از شماره پرواز ۶۵۵ استفاده می‌کند.

    ۱۳۶۸ – درگذشت امام خمینی (ره) و آغاز رهبری سید علی خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب

    ‌سیدعلی حسینی خامنه‌ای، معروف به آیت‌الله العظمی سیدعلی خامنه‌ای فرزند مرحوم حجت‌الاسلام و المسلمین حاج سیدجواد حسینی خامنه‌ای، از علما و فقهای بزرگ شیعه در عصر حاضر، ولی فقیه و رهبر فعلی جمهوری اسلامی ایران پس از وفات حضرت امام خمینی (رحمهالله‌علیه) می‌باشد.

    در ۱۴ خرداد ۱۳۶۸، در حالی که مردم و مسئولان آماده ی تشییع و تدفین پیکر پاک امام خمینی رحمه‌الله‌علیه بودند در جلسه‌ای با حضور مسؤولان کشوری و لشکری، آیت‌الله خامنه‌ای، رئیس جمهور، وصیت نامه ی سیاسی الهی امام خمینی رحمه‌الله‌علیه را قرائت کرد. مجلس خبرگان رهبری عصر همان روز تشکیل جلسه داد تا رهبر یا شورای رهبری جدید برای نظام جمهوری اسلامی را انتخاب کند. مطابق اصل ۱۰۷ قانون اساسی مصوب سال ۱۳۵۸، انتخاب رهبری بر عهده نمایندگان مجلس خبرگان قرار دارد.

    در بحث رهبری شورایی یا فردی، اکثریت اعضای مجلس خبرگان به رهبری شورایی رای نداد و آنگاه که بحث از مصداق رهبری برای رای گیری به میان آمد و نام آیت‌الله خامنه‌ای مطرح شد. برخی از نمایندگان که از نظر امام خمینی مبنی بر صلاحیت آیت‌الله خامنه‌ای برای رهبری نظام پس از رحلت امام که در جلسات متعددی در حضور سران قوا و نخست وزیر و حاج سید احمد خمینی ابراز کرده بودند اطلاع اجمالی داشتند خواستار توضیح شاهدان آن شدند. دو نفر از شاهدان نقل امام خمینی که خود عضو مجلس خبرگان بودند استناد این نظر به امام را تایید کردند. همچنین گفته دیگری از امام مبنی بر شایستگی آیت‌الله خامنه‌ای برای رهبری که در جریان سفر اخیر ایشان به چین و کره شمالی ابراز کرده بودند نیز در آن جلسه با واسطه نقل شد.

    در پی آن رای گیری به عمل آمد و اکثریت قاطع نمایندگان مجلس خبرگان با توجه به نظر امام راحل و صلاحیت‌های دینی، علمی و سیاسی آیت‌الله خامنه‌ای، معظم له را به رهبری نظام جمهوری اسلامی انتخاب کردند. آیت‌الله خامنه‌ای خود به این موضوع اشاره کرده، می‌گویند تا زمانی که موضوع انتخاب را متعَین ندانستم از پذیرش آن مقام امتناع می‌کردم.

    پس از بازنگری در قانون اساسی و انجام همه پرسی، مجلس خبرگان رهبری یک بار دیگر براساس قانون اساسی جدید در مورد رهبری معظم له رای گیری کرد و اکثریت قاطع مجدداً معظم له را به رهبری نظام انتخاب کردند.

    ۱۳۶۹ – زمین‌لرزه ۱۳۶۹ رودبار و منجیل

    زمین‌لرزه رودبار و منجیل در ساعت ۳۰ دقیقه بامداد به وقت ایران در پنجشنبه ۳۱ خردادماه ۱۳۶۹ (برابر با ۲۰ ژوئن ۱۹۹۰ در ساعت ۲۱ به وقت گرینویچ) در نزدیکی شهر رودبار و روستاهای تابعه در استان گیلان بروز نمود و تا شعاع ۱۰۰ کیلومتری از مرکز زمین‌لرزه موجب خسارات جانی و مالی فراوان گردید. ارتعاشات حاصل از امواج لرزه‌ای در استان‌های گیلان و در بخش‌هایی از استان‌های زنجان، آذربایجان شرقی، تهران، مرکزی، مازندران، سمنان، همدان،قزوین (الموت غربی) و کردستان به مدت حدود ۶۰ ثانیه احساس گردید و موجب وحشت عمومی شد، لیکن خسارات جانی و مالی به همراه نداشت.

    این زمین‌لرزه در یک منطقه پرتراکم از نظر جمعیت اتفاق افتاد، به‌طوری‌که علاوه بر روستاهای موجود در منطقه چندین شهر مهم کشور نیز تحت تأثیر آن قرار گرفتند. کانون زلزله در عمق ۱۹ کیلومتری زمین اعلام شد هرچند که به دلیل نبود تجهیزات کافی در آن زمان امکان خطا در تخمین عمق زمین لرزه وجود داشته همان‌طور که در اعلام کانون زمین لرزه مرتکب خطا شده و کانون آن را رشت و دیلمان اعلام کردند.

    در این زمین لرزه علاوه بر حدود ۳۷٬۰۰۰ نفر که جان خود را از دست دادند، بیش از ۲۰۰ هزار واحد مسکونی تخریب شده و خسارات عمده‌ای به تأسیسات و اماکن عمومی در استان‌ گیلان که متأثر از این زمین‌لرزه بودند، وارد آمد و حدود ۵۰۰٬۰۰۰ تن نیز بی‌خانمان شدند.

    ۱۳۷۷ – ناپدید شدن روستای آبکار لبد کوهرنگ

    روستای آبکار لبد کوهرنگ از روستاهای استان چهارمحال و بختیاری بود که در حادثه ای مرموز در نوروز سال ۱۳۷۷ ناپدید شد.

    در این حادثه ۵۲ نفر از مردم روستا زیرخاک مدفون شدند. تنها ۱۳ نفر که خارج از روستا بودند زنده ماندند.

    در سال ۱۳۷۱ برای اهالی روستای لبد یک سایت و شهرک برای اسکان در نظرگرفته شده بود که آنان اسکان در این شهرک نپذیرفتند.

    در لبد شهرستان کوهرنگ همه سال در نوروز، تنی چند از بازماندگان آن حادثه، به نزدیکی روستا می‌آیند و در آستانه کوه یاد درگذشتگان لبد را گرامی می‌دارند.

    ۱۳۷۷ – مرحله مقدماتی جام جهانی فوتبال ۱۹۹۸

    برای کسب سهمیه جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه در قاره آسیا ۳۶ کشور با هم رقابت کردند. فیفا برای این دوره ۳٫۵ سهمیه به قاره آسیا داده بود.

    بازی‌ها در ۳ دور انجام می‌شد:

    دور اول: ۳۶ تیم در ۱۰ گروه ۳ یا ۴ تیمی دسته‌بندی شدند. تیم‌ها در مقابل همدیگر ۲ بازی انجام می‌دادند و تیم‌های قهرمان گروه به دور نهایی راه پیدا می‌کردند.

    دور نهایی: ۱۰ تیمی که در گروه‌های خود قهرمان شده بودند به دو گروه ۵ تیمی تقسیم می‌شدند و به صورت رفت و برگشت با هم بازی می‌کردند. قهرمان هر گروه ۵ تیمی به طور مستقیم به جام جهانی راه پیدا می‌کرد.

    پلی‌آف آسیا: تیم‌هایی که در گروه‌های ۵ تیمی نایب قهرمان می‌شدند در یک بازی پلی آف در مالزی به مصاف هم می‌رفتند و پیروز آن بازی به عنوان نماینده سوم آسیا به جام جهانی راه پیدا می‌کرد.

    پلی‌آف آسیا-اقیانوسیه: تیم بازنده در بازی پلی‌آف آسیا این شانس را داشت تا با قهرمان اقیانوسیه در دیداری رفت و برگشت بازی کند و در صورت پیروز به جام جهانی راه پیدا کند.

    یک بازی تاریخی واقعی در انتخابی جام جهانی ۱۹۹۸ که در آن، برخی از بهترین بازیکنان نسلی طلایی در دیداری تعیین‌کننده رو در روی هم قرار گرفتند. اسطوره‌های آسیا مانند علی دایی، ناکاتا، خداداد عزیزی و میورا حدود دو ساعت در درامی بی‌نظیر در زمین بی‌طرف یعنی جوهور باهروی مالزی برابر یکدیگر به میدان رفتند. دو قدرت قاره آسیا به پیروزی نیاز داشتند تا به جام جهانی صعود کنند.

    پس از تساوی ۲-۲ دو تیم در ۹۰ دقیقه، این ماسایوکی اوکانو بود که با گل طلایی خود در دقیقه ۱۱۸، ژاپن را به نخستین جام جهانی تاریخ این کشور برد. این دومین و آخرین گل این بازیکن در بازی‌های ملی بود. پس از شکست در این مسابقه، ۱۳ روز بعد بهترین زمان برای ایران در شبی دراماتیک رقم خورد. دیداری مانند همین مسابقه و با شکست استرالیا در تقابلی بین قاره‌ای صورت گرفت.

    همچنین در دیدارهای ازبکستان – تاجیکستان در سال ۱۹۹۶، عربستان – بحرین در سال ۲۰۰۹ و استرالیا – سوریه در سال ۲۰۱۷، سایر دیدارهای کلاسیک انتخابی جام جهانی از نگاه سایت کنفدراسیون فوتبال آسیاست.

    ۱۳۷۷ – مسابقه آمریکا و ایران

    مسابقه آمریکا و ایران در جام جهانی ۱۹۹۸، یک دیدار فوتبال بود که در تاریخ ۲۱ ژوئن ۱۹۹۸، بین ایران و ایالات متحده در مرحله گروهی جام جهانی ۱۹۹۸ در ورزشگاه ژرلان در لیون فرانسه برگزار شد. این مسابقه که از آن به عنوان «مادر تمام بازی‌ها» و «سیاسی‌ترین بازی تاریخ جام جهانی» نام برده شده ‌است، با پیروزی ۲–۱ برای ایران به پایان رسید. که نخستین پیروزی ایران در تاریخ جام‌های جهانی بود.

    حمید استلی و مهدی مهدوی‌کیا برای ایران گلزنی کردند، درحالی که برایان مک‌براید تک گل آمریکا را به ثمر رساند.

    ۱۳۸۲ – انفجار قطار نیشابور

    ۲۹ بهمن سال ۱۳۸۲ انفجار قطار نیشابور که بزرگ‌ترین سانحه راه‌آهن در ایران است، رخ داد که در این حادثه بسیاری از آتش‌نشانان و نیروهای امدادی، نیروهای دولتی ازجمله فرماندارِ وقت این شهرستان و اهالی محلی کشته و زخمی شدند.

    شدت فاجعه انفجار قطار نیشابور باعث که مرگ بیش از ۳۰۰ نفر و زخمی شدن ۴۵۰ نفر شد، به حدی بود که در محل حادثه گودالی عمیق ایجاد شد و آتش بسیاری از افراد را سوزاند. چندین روستا بین ۳۰ تا ۱۰۰ درصد تخریب شدند و دو روستای کریم‌آباد و هاشم‌آباد دهنو در نیشابور دچار ۹۰ تا ۱۰۰ درصد خسارت شدند.

    ۱۳۸۲ – زمین‌لرزه بم

    زمین‌لرزه ۱۳۸۲ بم زمین‌لرزه‌ای بود با بزرگی ۶٫۶ ریشتر که در ساعت ۵:۲۶ بامداد روز جمعه ۵ دی ۱۳۸۲ به مدت ۱۲ ثانیه شهر بم و مناطق اطراف آن در شرق استان کرمان را لرزاند. زمین‌لرزه بم با حدود ۵۰ هزار کشته سومین زمین‌لرزه پرتلفات تاریخ ایران بعد از زمین‌لرزه ۲۷۲ اردبیل و زمین‌لرزه ۲۳۵ دامغان را رقم زد.

    قبل از وقوع زمین‌لرزه ۶٫۶ ریشتری سه پیش‌لرزه خفیف روی داد که دو لرزش حوالی ساعت ۲۲:۰۰ و ۲۲:۳۰ شب قبل و سومی ۴۵ دقیقه قبل از زلزله اصلی احساس شد. اما شدت زلزله، عمق کم، ساعت وقوع، طولانی بودن مدت زمین لرزه و نزدیکی کانون زلزله به شهر (فاصله رومرکز زمین لرزه تا شهر بم حدود چهار کیلومتر بود) موجب خسارات فراوان گردید.

    فاجعه این زمین‌لرزه در سده گذشته ایران بی‌مانند بود از این واقعه به عنوان مرگبارترین زلزله تاریخ ایران یاد می‌شود. در آن زمان مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران محل رخداد زمین‌لرزه را حدود ۱۵۰ کیلومتر دورتر از کانون زلزله اعلام کرد به‌طوری که تا بعد از ظهر آنروز اطلاع دقیقی از بیشترین مناطق آسیب دیده در دست نبود.

    ۱۳۸۴ – سقوط هواپیمای سی-۱۳۰

    سقوط هواپیمای ترابری ارتش ایران در تهران در حدود ساعت ۱۴ روز ۱۵ آذر ۱۳۸۴، ۱۲۸ کشته و ۱۳۲ زخمی برجا گذاشت. این هواپیمای باری-نظامی از نوع سی-۱۳۰ بود و ۹۴ مسافر شامل اعضای ارتش و خبرنگاران را برای پوشش خبری رزمایش عاشقان ولایت که در چابهار در جنوب‌شرقی ایران برگزار می‌شد، از تهران به بندرعباس می‌برد. این هواپیما لحظاتی پس از پرواز، در نزدیکی فرودگاه مهرآباد تهران بر فراز یک محوطه مسکونی سقوط کرد.

    خلبان پس از ترک فرودگاه مهرآباد با گزارش نقص فنی در موتور هواپیما تقاضای بازگشت به فرودگاه را می‌کند اما در حین بازگشت دچار آتش‌سوزی شده و با ساختمان مسکونی ۱۰ طبقه‌ای در شهرک توحید در منطقهٔ فرودگاهی مهرآباد (در فاصلهٔ سه کیلومتری فرودگاه) برخورد می‌کند. خلبان چندین بار درخواست فرود در فرودگاه امام خمینی (ره) را می‌کند که به او اجازه نمی‌دهند. چندین بار نیز درخواست فرود در فرودگاه سابق قلعه مرغی را می‌کند که به او اجازه نمی‌دهند.

    از ۱۲۸ نفر تلفات گزارش‌شده، ۹۴ نفر داخل هواپیما بوده‌اند که در دم جان سپرده‌اند و دست‌کم ۳۴ تن از کشته‌شدگان از ساکنین ساختمان و افراد حاضر در اطراف آن بوده‌اند.

    در پی این حادثه، بسیاری انتقادات خود را متوجهٔ ارگان‌های نظامی مانند وزارت دفاع نمودند و حتی طرحی هم برای استیضاح وزیر دفاع وقت، محمد نجار در روز ۱۹ آذر ۱۳۸۴ در مجلس مطرح شد که بعداً از دستور کار خارج گردید.

    ۱۳۸۸ – اعتراضات در انتخابات ۱۳۸۸

    دهمین دورهٔ انتخابات ریاست جمهوری ایران در روز ۲۲ خرداد ۱۳۸۸ شمسی برگزار شد. موقعیت و شرایط ویژهٔ داخلی و خارجی ایران سبب شد که پیش‌بینی نتیجهٔ انتخابات دهم با اختلاف نظرهای بسیاری روبه‌رو شود. این انتخابات، همچون سایر انتخابات‌ها در ایران، از سوی مخالفین دولت و نظام جمهوری اسلامی، با انتقاداتی پیرامون عدم رعایت اصول دموکراتیک روبرو شد.

    بر اساس اعلام رسمی وزارت کشور، محمود احمدی‌نژاد در این انتخابات با اختلاف رأی زیادی نسبت به میرحسین موسوی پیروز اعلام شد. این نتیجه با اعتراض گستردهٔ دیگر نامزدها و عدهٔ زیادی از هواداران میر حسین موسوی مواجه شد.

    ۱۳۹۳ – دریافت بالاترین جایزه ی ریاضیات، مدال فیلدز توسط مریم میرزاخانی به عنوان نخستین زن ایران و جهان و نخستین مسلمان

    مریم میرزاخانی، ریاضی‌دان ایرانی و استاد دانشگاه استنفورد بود. میرزاخانی در سال ۲۰۱۴ به خاطر کار بر «دینامیک و هندسه سطوح ریمانی و فضاهای پیمانه‌ای آنها» برنده مدال فیلدز شد که بالاترین جایزه در ریاضیات است. وی تنها زن و اولین ایرانی برندهٔ مدال فیلدز است.

    زمینهٔ تحقیقاتی او مشتمل بر نظریه تایشمولر، هندسه هذلولوی، نظریه ارگودیک و هندسه هم‌تافته بود.

    مریم میرزاخانی در دوران تحصیل در دبیرستان فرزانگان تهران، برندهٔ مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی در سال‌های ۱۹۹۴ (هنگ‌کنگ) و ۱۹۹۵ (کانادا) شد و در این سال به‌عنوان نخستین دانش‌آموز ایرانی نمرهٔ کامل را به دست آورد. وی نخستین دانش آموز ایرانی بود که دو سال مدال طلا گرفت. او سپس در سال ۱۹۹۹ مدرک کارشناسی خود را در رشتهٔ ریاضی از دانشگاه شریف و دکتریِ خود را در سال ۲۰۰۴ از دانشگاه هاروارد به سرپرستی کورتیس مک‌مولن، از برندگان مدال فیلدز، گرفت.

    از مریم میرزاخانی به‌عنوان یکی از ده ذهنِ جوان برگزیدهٔ سال ۲۰۰۵ از سوی نشریهٔ پاپیولار ساینس در آمریکا و ذهن برتر در رشتهٔ ریاضیات تجلیل شد. میرزاخانی برنده جوایزی چون جایزه ستر از انجمن ریاضی آمریکا در سال ۲۰۱۳ و جایزهٔ کلی بود. وی از یازدهم شهریورماه ۱۳۸۷ در دانشگاه استنفورد استاد دانشگاه و پژوهشگر رشتهٔ ریاضیات بود. پیش از این، او استاد دانشگاه پرینستون بود.

    سال‌روز تولد مریم میرزاخانی ۲۲ اردیبهشت (دوازدهم مه) از سوی اتحادیه بین‌المللی انجمن‌های ریاضی جهان با پیشنهاد کمیته بانوان انجمن ریاضی ایران به عنوان روز جهانی زن در ریاضیات نام‌گذاری شد.

    ۱۳۹۱ – برگزاری شانزدهمین نشست جنبش غیرمتعهدها در تهران

    شانزدهمین دوره نشست جنبش غیرمتعهدها از ۵ تا ۱۰ شهریور ۱۳۹۱ در تهران برگزار شد. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، بیش از ۱۰۰ کشور از ۱۲۰ کشور عضو در این نشست حضور داشتند که از این میان ۳۰ رئیس‌جمهوری، نخست‌وزیر و معاون رئیس‌جمهور بودند. علی سعیدلو رئیس ستاد برگزاری شانزدهمین اجلاس سران جنبش غیرمتعهدها گفت که سران ۵۱ کشور به تهران خواهند آمد.

    دولت نیز اعلام کرد که دستگاه‌های دولتی در تهران به مناسبت شانزدهمین اجلاس سران جنبش غیرمتعهدها در روزهای سه‌شنبه تا شنبه (هفتم تا یازدهم شهریور) تعطیل خواهد بود.

    بان کی مون در نشست سران جنبش غیرمتعهدها در تهران شرکت کرد. مدیر کل مطبوعات خارجی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، از تقاضای ۸۷ رسانه از ۳۰ کشور جهان برای پوشش اجلاس غیرمتعهدها در تهران خبر داد. در این نشست ریاست جنبش غیرمتعهدها از مصر به ایران منتقل می‌شود. ایران در نشست تهران برای ۳ سال ریاست این جنبش را بر عهده می‌گیرد.

    ۱۳۹۵ – درگذشت اکبر هاشمی رفسنجانی

    اکبر هاشمی بهرمانی (۳ شهریور ۱۳۱۳ – ۱۹ دی ۱۳۹۵) مشهور به علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی، روحانی، مفسر قرآن، و سیاستمدار بود. او به عنوان یکی از پرنفوذترین شخصیت‌های سیاسی جمهوری اسلامی شناخته می‌شد.

    رفسنجانی از ۲۵ مرداد ۱۳۶۸ تا ۱۲ مرداد ۱۳۷۶ چهارمین رئیس‌جمهور ایران بود و پیش از آن، وی اولین رئیس مجلس شورای اسلامی از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۸ بود. در طول جنگ ایران و عراق، رفسنجانی به عنوان نماینده رهبری در شورای عالی دفاع، فرماندهی نیروهای مسلح را برعهده داشت. وی از سال ۱۳۶۸ تا زمان مرگ، ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام را برعهده داشت. او در همه ادوار مجلس خبرگان رهبری نمایندگی استان تهران در آن را بر عهده داشت و از ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۰، دومین رئیس این مجلس بود. رفسنجانی رئیس هیئت مؤسس و هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی بود.

    علی اکبرهاشمی رفسنجانی در شهریور ۱۳۱۳ در رفسنجان متولد شد و در ۱۹ دی ۱۳۹۵ در سن ۸۲ سالگی در تهران چشم از جهان فرو بست. او از ۲۵ مرداد ۱۳۶۸ تا ۱۲ مرداد ۱۳۷۶ چهارمین رئیس‌جمهور ایران بود و پیش از آن، اولین رئیس مجلس شورای اسلامی از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۸ بود. در طول جنگ ایران و عراق، رفسنجانی به عنوان نماینده رهبر در شورای عالی دفاع، فرماندهی نیروهای مسلح را برعهده داشت. وی از سال ۱۳۶۸ تا زمان مرگ، ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام را برعهده داشت.  

    او در سال ۱۳۸۴ در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرد که در دور دوم از محمود احمدی‌نژاد شکست خورد.

    او خطیب نماز جمعه تهران نیز بود که ۲۶ تیرماه سال ۸۸ بعد از برگزاری انتخابات پرمناقشه سال ۸۸ آخرین نماز جمعه را اقامه کرد. هاشمی بعد از ۴ سال در انتخابات سال ۹۲ ثبت نام کرد اما شورای نگهبان او را به علت کهولت سن رد صلاحیت کرد. هاشمی در همان انتخابات از حسن روحانی حمایت کرد.

    ۱۳۹۵ – شروع برجام

    برنامه جامع اقدام مشترک (Joint Comprehensive Plan of Action), به اختصار برجام که توافق جامع و نهایی هسته‌ای وین و در غرب توافق هسته‌ای ایران یا توافق ایران نیز نامیده می‌شود، در راستای توافق جامع بر سر برنامه هسته‌ای ایران و به دنبال تفاهم هسته‌ای لوزان، در سه‌شنبه ۲۳ تیر ۱۳۹۴ در وین اتریش بین ایران، اتحادیه اروپا و گروه ۱+۵ (چین، فرانسه، روسیه، بریتانیا و ایالات متحده آمریکا به علاوه آلمان) بسته شد.

    مذاکرات رسمی برای طرح جامع اقدام مشترک دربارهٔ برنامه اتمی ایران با پذیرفتن توافق موقت ژنو بر روی برنامه هسته‌ای ایران در نوامبر ۲۰۱۳ آغاز شد و به مدت ۲۰ ماه کشورها درگیر مذاکره بودند که در آوریل ۲۰۱۵ تفاهم هسته‌ای لوزان شکل گرفت.

    بر اساس این توافق، ایران ذخایر اورانیم غنی شده متوسط خودش را پاکسازی خواهد کرد و ذخیره‌سازی اورانیوم با غنای کم را تا ۹۸ درصد قطع می‌کند، تعداد سانتریفیوژها را حدود دو سوم و حداقل به مدت ۱۵ سال کاهش می‌دهد. ۱۵ سال بعد، ایران موافقت کرده‌است که اورانیوم را بیش از ۳٫۶۷درصد غنی‌سازی نکند یا تأسیسات غنی‌سازی اورانیوم جدید یا رآکتور آب‌سنگین جدیدی را نسازد.

    فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم به مدت ۱۰ سال به یک تک ساختمان که از سانتریفیوژهای نسل اول استفاده می‌کند محدود خواهد بود. دیگر تأسیسات نیز طبق پروتکل الحاقی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای اجتناب از خطرهای تکثیر سلاح‌های اتمی تبدیل خواهند شد. برای نظارت و تأیید اجرای توافق‌نامه توسط ایران، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) به تمام تأسیسات اتمی ایران دسترسی منظم خواهد داشت.

    در نتیجه این توافقنامه که تاییدیه پایدار متعهدین آن را به همراه دارد، ایران از تحریم‌های علیه ایران شورای امنیت ملل متحد، اتحادیه اروپا و ایالات متحده (تحریم‌های ثانویه) بیرون خواهد آمد.

    این دور از مذاکرات برنامه هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ از ظهر روز شنبه ۲۷ ژوئن ۲۰۱۵، در هتل کوبورگ در شهر وین اتریش با حضور جان کری، وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا و محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران و هیئت‌های کارشناسی دو طرف آغاز شد. ضرب‌الاجل تعیین‌شده زمان این مذاکرات، روز سی‌ام ژوئن تعیین شده بود که سه بار به ترتیب تا سوم، دهم و سیزدهم ژوئیه تمدید شد.

    در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ شمسی، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور ایالات متحدهٔ آمریکا رسماً از برجام خارج و بازگشت تحریم‌ها به صورت گذشته را اعلام کرد.

    در شب ۱۵ دی ۱۳۹۸، دولت حسن روحانی نیز پس از چهار مرحله کاهش تعهدات خود، طی بیانیه ای گام پنجم و نهایی کاهش تعهدات ایران در برجام را اعلام کرد. مطابق این بیانیه، جمهوری اسلامی ایران دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده و تحقیق و توسعه) مواجه نیست.

    روز شنبه ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۰ مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا گفت ما ماشهٔ بازگشت فوری تحریم‌ها را کشیده‌ایم؛ تا تقریباً همه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران برگردد.

    ۱۳۹۵ – آتش‌سوزی و ریزش ساختمان پلاسکو

    آتش‌سوزی و ریزش ساختمان پلاسکو حادثه‌ای بود که صبح روز پنجشنبه ۳۰ دی ۱۳۹۵ در چهارراه استانبول واقع در مرکز تهران رخ داد. در پی وقوع این آتش‌سوزی، ساختمان پلاسکو به‌طور کامل فرو ریخت. ساختمان پلاسکو در حالی پس از ۳٫۵ ساعت سوختن، فرو ریخت که تعداد زیادی مأمور آتش‌نشانی در حال مهار آتش‌سوزی، در بیرون و داخل ساختمان بودند و عده‌ای از آن‌ها زیر آوارِ ناشی از فرو ریختن ساختمان ماندند و به شهادت رسیدند.

    بنابر گزارش اورژانس تهران، آخرین آمار اعلامی از تعداد مصدومان این حادثه ۲۳۵ نفر بوده‌است. ۱۸۱ نفر از مصدومان به صورت سرپایی تحت درمان قرار گرفتند و ۵۵ نفر دیگر نیز به بیمارستان منتقل شدند که یک نفر از آن‌ها فوت کرد. ۵۲ نفر نیز پس از بستری در بیمارستان و دریافت خدمات درمانی لازم، ترخیص شدند.

    آمارهای متفاوتی در مورد مفقود شدگان وجود دارد اما اکثر این آمار بین ۲۰ تا ۳۰ تن است. یکی از آتش نشانان حاضر در زمان تخریب به علت شدت سوختگی در بیمارستان درگذشت. همچنین طبق اعلام رسانه‌های ایران در روزهای پس از حادثه، پیکر ۱۶ آتش‌نشان و ۶ شهروند عادی نیز از زیر آوار خارج شده‌ و با این حساب مجموع قربانیان اعلام شده از طرف پزشک قانونی ۲۲ نفر است.

    به نوشته ایرنا، ۱۲۰۰ واحد در پلاسکو وجود داشت که بر اساس آمارها ۵۶۰ واحد از آن فعال بودند. بر اساس این گزارش، ۱۵ هزار میلیارد ریال خسارت به این واحدها وارد شده‌است و سه هزار کارگر نیز بیکار شده‌اند. به گفته ایسنا به نقل از تقی نوربخش، رئیس سازمان تأمین اجتماعی، تنها نیمی از این کارگران بیمه هستند.

    آواربرداری ساختمان پلاسکو جمعه ۸ بهمن ۱۳۹۵ به پایان رسید؛ ۱۷۰۰ کامیون نزدیک به ۲۰ هزار تن نخاله ساختمانی جابه‌جا کردند.

    ۱۳۹۶ -زلزله کرمانشاه

    زمین‌لرزه ۱۳۹۶ ایران – عراق به بزرگی ۷٫۳ در مقیاس ریشتر شامگاه یکشنبه ۲۱ آبان ۱۳۹۶ در نزدیکی ازگله، استان کرمانشاه در نزدیکی مرز ایران و عراق، در ۳۲ کیلومتری جنوب غربی شهر حلبچه عراق رخ داد.

    کانون زمین‌لرزه ۵ کیلومتری شهر ازگله کرمانشاه بود و زلزله نگاری آمریکا کانون این زلزله را ۳۲ کیلومتری حومه شهر عراقی حلبچه اعلام کرد.

    بر طبق گفته رئیس مرکز لرزه‌نگاری ایران چندین پیش لرزه قبل از زلزله ۷٫۳ ریشتری حوالی ساعت ۲۱ تا ۲۱:۴۸ اتفاق افتاده که موجب هشیاری مردم شد که بزرگترین این پیش لرزه‌ها به قدرت ۴/۵ ریشتر ثبت شد تعداد کشته‌ها در ایران به ۶۲۰ نفر رسید و همچنین ۹٬۳۸۸ نفر نیز زخمی شده‌اند و حدود ۷۰٬۰۰۰ نفر بی‌خانمان شدند.

    شهر ازگله نزدیک‌ترین شهر به کانون زلزله (۵ کیلومتر) بود. عمق زمین لرزه ۱۱ کیلومتر بوده که به علت عمق کم و مدت زیاد در کل منطقه شمال‌غرب کشور احساس شد. این زلزله در جنوب شرق ترکیه و حتی کویت و شمال عربستان سعودی هم احساس شده‌است. برخی رسانه‌های اسرائیلی نیز از حس شدن این زمین‌لرزه در بخش‌های وسیعی از اسرائیل خبر دادند. تا روز ۱ آذر ماه سال ۱۳۹۶ حدود ۷۰۰ پس‌لرزه استان کرمانشاه را لرزانده‌است.

    ۱۳۹۷ – آغاز تحریم‌های شدید آمریکا علیه ایران

    تحریم‌های آمریکا علیه ایران به تحریم‌های اقتصادی، تجاری، علمی، حقوق بشری و نظامی علیه ایران که از سوی دولت ایالات متحده، یا تحت فشار ایالات متحده بر جامعه بین‌المللی از طریق شورای امنیت سازمان ملل اعمال شده اشاره دارد.

    در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی و پس از ماجرای تسخیر سفارت آمریکا در سیزدهم آبان ۱۳۵۸، ایران به‌طور رسمی با تحریم‌های تجاری و اقتصادی آمریکا و متحدان اروپایی آن مواجه شد؛ که البته با فراز و نشیب‌هایی همراه بود اما در ۲۷ دی ۱۳۹۴ بخشی از این تحریم‌ها برداشته شد. بدنبال خروج آمریکا از برجام و به‌خصوص از ۱۴ آبان ۱۳۹۷ تحریم‌ها تشدید شده‌است.

    مقام‌های دولت آمریکا تحریم‌های اعمال شده علیه ایران را سخت‌ترین و فلج‌کننده‌ترین تحریم‌ها در طول تاریخ تمدن انسان نامیده‌اند.

    ۱۳۹۷ – رشد قیمت دلار تا مرز ۲۰۰۰۰ تومان و سپس سقوط آن به ۱۳۰۰۰ تومان

    بحران جهش نرخ ارز در ایران یا بحران ارزی در ایران به روند سقوط آزاد ارزش پول ملی ایران در برابر ارزهای جهانی گفته می‌شود که از ماه‌های آغازین سال ۱۳۹۰ آغاز شد و در مهرماه ۱۳۹۱ به نخستین و در بهمن ماه ۱۳۹۱ به دومین اوج خود رسید.

    در طول یک و نیم سال ۸۹ تا ۹۰ بیش از ۲۰ میلیارد دلار پول از منابع کشور ایران به عده‌ای برای مداخله در بازار ارز پرداخت شد. که براساس خبرهای منتشرشده در سال ۱۳۹۳ هجری‌شمسی اسحاق جهانگیری معاون ریاست جمهوری ایران قول و وعدهٔ رسیدگی به این پرداخت‌های سال‌های ۸۹ تا ۹۰ را داد.

    این افزایش در مقطعی ثابت و در سال ۱۳۹۵ دوباره به اوج رسید. در بهار ۱۳۹۷ قیمت دلار در ایران از ۵۸۰۰ تومان نیز فراتر رفت بگونه ای که در نیمه تیر ماه ۹۷ هر دلار قریب به ۹۰۰۰ تومان داد و ستد شد. در اوایل مرداد ۹۷ به ۱۲۰۰۰ تومان، در اواسط شهریور ۹۷ به ۱۴۰۰۰ تومان و در اوایل مهر ۹۷ به ۱۹۰۰۰ تومان رسید.

    در اثر این بحران، ارزش ریال ایران در برابر دلار آمریکا و سایر ارزهای جهانی به پایین‌ترین سطح در تاریخ رسید. سقوط ارزش پول ایران منجر به واکنش‌های فراوانی در داخل کشور شد و بازتاب فراوانی در خارج از ایران نیز داشت. به‌گونه‌ای که در مناظره‌های انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا (۲۰۱۲) نیز باراک اوباما از آن به عنوان نشانه‌ای از روند موفق تحریم ایران یاد کرد.

    در ۱۴ دی ۱۳۹۸ قیمت دلار برای فروش در صرافی‌ها، ۱۳ هزار و ۳۸۰ تومان اعلام شد. در ۲۵ دی ۱۳۹۸ مؤسسه دارایی بین‌المللی اعلام کرد، ذخایر ارزی ایران تا بهار سال جدید به ۷۳ میلیارد دلار خواهد رسید که نشان‌دهنده افت شدید آن بعد از تحریم‌ها می‌باشد.

    ۱۳۹۸ – ترور سردار قاسم سلیمانی

    قاسم سلیمانی (۲۰ اسفند ۱۳۳۵ – ۱۳ دی ۱۳۹۸) فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود. او در طول جنگ ایران و عراق و پس از آن تا سال ۱۳۷۶، فرمانده لشکر ۴۱ ثارالله کرمان بود. سپس، از سال ۱۳۷۶ تا زمان شهادت به ‌عنوان فرمانده در نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فعالیت می‌کرد. وی در ۱۳ دی ۱۳۹۸ در هنگام خروج از فرودگاه بین‌المللی بغداد در طی عملیات آذرخش کبود به دستور دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده، مورد حمله موشک پهپاد نظامی ارتش ایالات متحده قرار گرفت و به شهادت رسید.

    سلیمانی طی جنگ ایران و عراق از فرماندهان عملیات‌های والفجر هشت، کربلای چهار و کربلای پنج بود و چندین بار مجروح شد. سلیمانی به خودش لقب «سرباز صفر ولایت» داده بود و به عقیده بسیاری، هم در گفتار و هم در عمل نشان داده بود که کاملاً از سید علی خامنه‌ای (مدظله العالی) و سیاست‌های کلان جمهوری اسلامی پیروی می‌کند.

    پس از شهادت سلیمانی، گروهی از مردم ایران، هندوستان، پاکستان، گروه‌های اسلامی مالزی، فلسطین، ترکیه، حوثی‌های یمن، شیعیان کشمیر، طرفداران حزب‌الله در لبنان، طرفداران اسد در سوریه و مردم عراق تظاهراتی در محکومیت این اقدام آمریکا برگزار کردند. پیکرهای قاسم سلیمانی، ابومهدی المهندس و سایر شهیدان عملیات  ترور در بغداد، کاظمین، کربلا و نجف تشییع شد و هزاران نفر از مردم عراق در این مراسم حضور یافتند.

    سپس پیکر ها به ایران منتقل شدند و به ترتیب در شهرهای اهواز، مشهد، تهران، قم و کرمان با حضور گسترده مردم تشییع شد، به طوری که در مراسم تشییع در تهران، جمعیت چند میلیونی از مردم گرد آمدند و برخی رسانه‌ها آن را شلوغ‌ترین مراسم تشییع پس از تشییع سید روح‌الله خمینی (ره) بنیانگزار جمهوری اسلامی ایران دانستند.

    ۱۳۹۸ – سیل‌های ۱۳۹۸ ایران

    سیل‌های ۱۳۹۸ ایران، از ۲۹ اسفندماه ۱۳۹۷ در ایران آغاز شد و در ابتدا چند شهر از استان‌های شمالی ایران و سپس دو روز بعد شهر شیراز را نیز دربر گرفت. شدت بارش‌های سراسری در ایران به حدی بود که ۲۰ استان از ۳۱ استان ایران در معرض سیلاب قرار گرفتند.

    ۱۳۹۸ – حمله موشکی ایران به نیروهای آمریکایی در عراق

    حمله موشکی ایران به نیروهای آمریکایی در عراق با عنوان رسمی عملیات شهید سلیمانی یک عملیات نظامی در ۱۸ دی ۱۳۹۸ بود که طی آن، نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با پرتاب موشک‌های بالستیک از کرمانشاه، پایگاه عین‌الاسد در استان الانبار عراق و پایگاهی در اربیل را که محل استقرار نیروهای آمریکایی بودند، هدف قرار داد.

    جمهوری اسلامی ایران این حمله موشکی را پاسخ به حمله آمریکا به فرودگاه بغداد دانست که منجر به مرگ قاسم سلیمانی و همراهانش شد. این عملیات در ساعت ۱:۲۰ بامداد یعنی همان ساعت هدف قرار گرفتن خودروی قاسم سلیمانی و چند ساعت پیش از تشییع او انجام شد.

    سپاه پاسداران انقلاب اسلامی همچنین به جز حمله به پایگاه عین‌الاسد، از حمله موشکی به یک پایگاه نیروهای آمریکایی در نزدیکی فرودگاه اربیل در منطقه کردستان عراق نیز خبر داد.

    ۱۳۹۸ تا اکنون – شیوع کروناویروس در ایران

    در پی بحران دنیاگیری بیماری کروناویروس در نقاط مختلف جهان، دنیاگیری کروناویروس در ایران به‌صورت رسمی در ۳۰ بهمن ۱۳۹۸ تأیید شد. هرچند به گفته برخی متخصصان از دی ماه بیمارانی با علائم کروناویروس به مراکز درمانی مراجعه کرده‌اند که به علت نو پدید بودن بیماری مورد شناسایی قرار نگرفته‌اند و به گفته معاون وزیر، چون در مقطع اوج همه‌گیری بیماری آنفلوانزای H1N1 بود، نظام سلامت به اشتباه آن را آنفلوانزا تشخیص داده و دیر متوجه ورود بیماری می‌شود.

    از ۳ اسفند ۱۳۹۸ وضعیت در ایران از سفید خارج و وارد وضعیت زرد شد. در ۸ اسفند مایک رایان مدیر اجرایی برنامهٔ فوریت‌های پزشکی سازمان جهانی بهداشت گفت: ایران که در هفتهٔ گذشته فقط دو مورد ابتلا داشته‌است، امروز تا ۲۴۵ مورد آلودگی به کرونا را تأیید کرده‌است. به گفتهٔ رایان این بیماری بدون هیچ‌گونه شناسایی وارد ایران شده و ممکن است ابعاد آن بسیار بیشتر از چیزی باشد که می‌بینیم. در ۹ اسفند، کیانوش جهانپور رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت ایران اعلام کرد شیب نمودار ابتلا به ویروس کرونا در روزهای آینده کماکان صعودی خواهد بود. روز چهارشنبه ۱۴ اسفند حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران گفت، شیوع ویروس جدید کرونا تقریباً تمامی استان‌های کشور را دربرگرفته است.

    در اواسط فوریهٔ ۲۰۲۰ ایران پس از چین به دومین نقطهٔ کانونی گسترش ویروس کرونا در جهان تبدیل شد. اولین مبتلایان به کرونا در کشورهای لبنان، بحرین، عراق، افغانستان، عمان، پاکستان، گرجستان، جمهوری آذربایجان، عربستان، استونی، نیوزیلند و مجارستان همگی افرادی هستند که طی سفر به ایران به این ویروس آلوده شده‌اند.

    در ۳ فروردین ماه ۱۳۹۹ رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام کرد که «قرنطینه سطح سه علیه کرونا در حال اجراست» اما محدودیت‌های بیشتر مستلزم حکومت نظامی است که نه ممکن است و نه مطلوب. در ۲۳ فروردین طرح فاصله گذاری هوشمند به اجرا درآمده است و بخش عمده ای از اصناف با رعایت پروتکل‌های بهداشتی مجدداً فعال شدند. در ۱۴ اردیبهشت بر اساس اعلام وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ۶۱ شهر کشور در وضعیت قرمز قرار دارند که دارای بیش از سه نفر بیمار بستری در هر صدهزار نفر جمعیت هستند و تعداد ۱۳۲ شهر در وضعیت سفید قرار دارند که حداکثر یک بیمار بستری به ازای هر صد هزار نفر جمعیت دارند.

    در این شهرها مساجد و مراسم مذهبی با رعایت پروتکل بهداشتی از نیمه اردیبهشت بازگشایی شده‌است. در ۱۴ خرداد ۱۳۹۹ ایران به اولین کشور دنیا تبدیل شد که پس از یک دورهٔ کاهش شمار مبتلایان، وارد موج دوم همه‌گیری کرونا شد. در این روز شمار مبتلایان ایران در یک شبانه‌روز، ۳٬۵۷۴ نفر گزارش شد که از بالاترین آمار قبلی (۳٬۱۸۶ نفر در ۱۰ فرودین ۹۹) بیشتر است. بدین ترتیب نخستین پیک بیماری از اسفند ۱۳۹۸ تا فرودین ۱۳۹۹ رخ داد که در نتیجه اجرای قرنطینه از شدت ابتلا کاسته شد. با رفع محدودیت‌ها بیماری مجدداً اوج گرفت و پیک دوم آن از اواخر خرداد ۱۳۹۹ به وقوع پیوست.

    به گفته روابط عمومی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران تا ظهر جمعه ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۹، از ۴۷۵ هزار و ۲۳ آزمایش تشخیص کووید-۱۹ انجام شده در ایران، تعداد ۹۵ هزار و ۶۴۶ بیمار مبتلا شناسایی شده که از این تعداد ۶ هزار و ۹۱ نفر جان باخته‌اند و همچنین ۷۶ هزار و ۳۱۸ نفر از مبتلایان به این ویروس تاکنون بهبود یافته‌اند. طبق آمار رسمی، ایران پس از ایالات متحده آمریکا، ایتالیا، اسپانیا، فرانسه، بریتانیا، بلژیک، برزیل و آلمان بیشترین تعداد جان‌باختگان بر اثر ابتلا به کرونا را داشته‌اشت. این آمار تا تاریخ ۱۹ اسفند صرفاً بر مبنای موارد مثبت تست کرونا طبق استاندارد سازمان جهانی بهداشت و از این تاریخ برمبنای عوارض بالینی سی‌تی اسکن ریه در کنار تست بوده‌است.

    تخمین‌هایی که توسط محققان و صاحب‌نظران زده شده، از جمله تحقیقاتی در دانشگاه تورنتو، میزان ابتلا و مرگ و میر را بسیار بیشتر از آمار رسمی دانسته‌اند. و مدارک محرمانه افشا شده به بی‌بی‌سی فارسی نشان می‌دهد که آمار جان‌باختگان در اثر این بیماری یا مشکوک به آن، تا پایان تیر ماه حدود ۴۲ هزار نفر و سه برابر میزان اعلام شده توسط دولت است. مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی که در ۲۶ فروردین ۱۳۹۹ منتشر شد، برآورد کرد که آمار واقعی افراد جان‌باخته حدود دو برابر و تعداد مبتلایان بین ۸ تا ۱۰ برابر آمار اعلام شده توسط وزارت بهداشت است.

    در مجموع، در چند ماه نخست شیوع بیماری مشکل کم شماری به علت کمبود امکان تست بیماران وجود داشته‌است. طبق اعلام حسن روحانی مبتنی بر مطالعات شیوع‌شناسی احتمالاً تا پایان تیر ۲۵ میلیون نفر از مردم ایران به کرونا آلوده شده‌اند و پیش‌بینی می‌شود که ۳۰ تا میلیون نفر دیگر در ماه‌های آتی به این بیماری مبتلا شوند. ۸۰ درصد موارد علائم آن بسیار خفیف است. ۹۰ درصد افراد فوت شده دارای بیماری زمینه ای شامل فشارخون، دیابت، وزن بالا، بیماری‌های قلبی-عروقی و بیماری‌های تنفسی بوده‌اند.

    در ۲۱ بهمن ۱۳۹۹ واکسیناسیون کووید-۱۹ در ایران با واکسن اسپوتنیک وی روسیه آغاز شد.

    ۱۳۹۹ – درگذشت محمدرضا شجریان استاد بزرگ آواز ایرانی در سده ی چهارده خورشیدی

    محمدرضا شجریان (۱ مهر ۱۳۱۹ – ۱۷ مهر ۱۳۹۹) موسیقی‌دان و خوانندهٔ موسیقی سنتی ایرانی بود. وی همچنین خوش‌نویس در خطِ نستعلیق، رئیس شورای عالی خانه موسیقی ایران، بنیان‌گذار گروه شهناز، شرکت دل آواز، باغ هنر بم و طراح چند ساز موسیقی بود. او در قرائت قرآن نیز فعالیت داشت و دعای ربنا، نامدارترین تلاوت قرآنیِ او بود. شجریان در میان دوستداران خود با عنوان «استاد آواز ایران» و «خسروِ آواز ایران» نیز شناخته می‌شود. برخی او را مهم‌ترین چهرهٔ موسیقی ایرانی و یکی از نمادهای مهم فرهنگ و موسیقی ایران‌زمین می‌دانند. شجریان از آوازه‌ای بین‌المللی نیز برخوردار است.

    محمدرضا شجریان از بنیاد آقاخان، جایزهٔ خداوندگار موسیقی را دریافت کرده‌است و نامزد جایزه گرمی نیز بوده‌است.

    از فرزندان محمدرضا شجریان، همایون و مژگان در زمینهٔ موسیقی فعالیت دارند. خوانندگانی چون ایرج بسطامی، مظفر شفیعی، حسام‌الدین سراج، حمیدرضا نوربخش، علی جهاندار، بیژن کامکار، سینا سرلک و پسرش همایون از شاگردان شجریان بودند.

    ۱۳۹۹ – قیمت دلار برای اولین بار از مرز ۳۰٫۰۰۰ تومان گذشت.

    نرخ دلار در صرافی‌های مجاز و بانک‌ها از ۱۵۰٬۲۲۵ ریال در ۵ فرودین به ۱۸۳٬۵۰۰ ریال در ۲۹ خرداد رسید که بیش‌ترین نرخ ثبت شده در سامانه سنا تا آن روز بود. نرخ دلار در بازار آزاد نیز در ۲۹ خرداد ۱۳۹۹ به ۱۸۸٬۲۰۰ ریال رسید که چنین نرخی به جز مدت کوتاهی در مهر ۱۳۹۷ سابقه نداشت. نرخ دلار در در سامانه سنا در روز ۳۱ خرداد ۱۳۹۹ به رکورد جدید ۱۸۶٬۰۰۰ریال رسید، و هر دلار در بازار آزاد نیز در آخرین روز بهار با قیمت بالاتر از ۱۹ هزار تومان معامله شد.

    در اوایل تیرماه نرخ دلار برای اولین بار و به‌طور بی‌سابقه‌ای به بالای ۲۰ هزار تومان رسید و نرخ یورو از ۲۳ هزار تومان فراتر رفت و قیمت سکه طلا هم به ۸ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان رسید.

    در شهریورماه قیمت دلار از ۲۵ هزار تومان بالاتر رفت و برخی کانال‌های اطلاع‌رسانی قیمت ارز که به‌طور روزانه نرخ ارز در بازار تهران را منتشر می‌کنند، قیمت روز ۱۸ شهریور برای فروش هر دلار تهران را ۲۵ هزار و ۲۵۰ تومان اعلام کردند.

    در ۱۰ مهرماه ۱۳۹۹ قیمت دلار به ۳۰ هزار تومان رسید و قیمت سکه تمام بهار آزادی از مرز ۱۵ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان گذشت.

    در دی ۱۳۹۹ و با نزدیک شدن مراسم تحلیف جو بایدن و امید به بازگشتن آمریکا به برجام، قیمت دلار به زیر ۲۳ هزار تومان رسید.

    در بهمن ۱۳۹۹، نرخ دلار به ۲۶ هزار و ۳۵۰ تومان رسید.

     

     

    حال که این صد سال را با همه ی اتفاقات خوب و بدش پشت سر گذاشتیم، به همدیگر قول بدهیم که ۱۴۰۰ و سالهای پس از آن را با عشق به بکدیگر زندگی کنیم، امید به آنکه آیندگان سده ۱۵ شمسی را با رویدادهای شیرین و دوست داشتنی بنگارند. 

    و من الله التوفیق – امیر حیدری – ۱۴۰۰/۰۱/۰۱

    نظر شما در مورد این مطلب چیست؟ نظرات خود را در پایین همین صفحه با ما در میان بگذارید.

    دیدگاه نیوز را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید

    نوشته های مشابه

    6 پاسخ به “ایران در ۱ قرن اخیر / از سقوط قاجاریه تا دلار ۳۰ هزار تومانی”

    1. ممول گفت:

      هرطور دلت خواست نوشتی خیلی هاش هم سعی.کردی بنفع و نظرت خودت بنویسی طرفداری کردی

    2. احسان گفت:

      برخی از وقایع را تحریف کردید مثلا رهبر معظم با پافشاری و خواست اقای هاشمی رفسنجانی به رهبری نایل شدند که اصلا شما اشاره نکردید

      • تنها مطلبی که در این رابطه پیدا شد یک مورد است که مهم انتخاب سید علی خامنه ای به عنوان رهبری در سال ۱۳۶۸ است که به عنوان رویداد مهم در مطلب آورده شده است:

        به گفته هاشمی رفسنجانی، آیت‌‌الله خامنه‌‌ای پیش از اینکه کاندیدا شوند، اعلام کردند کاندیدا نمی‌‌شوم که پس از یکسری صحبت‌‌هایی که انجام دادیم، ایشان را متقاعد به کاندیداتوری کردیم. (سخنرانی در جمع روحانیون شهر ری،۱۶ آذر ۱۳۸۵ )

        (به نقل از سایت وزارت ارشاد)

    3. علیرضا مطلبی گفت:

      چرا ننوشتید که احمدی نژاد ۸۵۰ میلیارد دلار(اندازه درامد ۵۲ سال ایران) را نابود کرد ودر سازمان ملل هنگام سخنرانی اش همه سالن را ترک کردند ودر زمان ایشان اقای خاوری ۳ میلیارد دلار(بزرگترین سرقت دنیا) را برد و دکل عظیم نفتی غیب شد و..

      • بحران های اقتصادی ایران از ۹۷ شروع شده و در دوران آقای روحانی بیشتر نمود پیدا کردند. اختلاس های دوران ریاست جمهوری احمدی نژاد در برابر اختلاس های دوران ریاست جمهوری روحانی ناچیز اند.

    دیدگاهتان را بنویسید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *